شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها بخش بزرگی از زندگی انسان های امروزی را به خود اختصاص داده اند. در حال حاضر بیش از نیمی از مردم جهان عضو حداقل یک شبکه اجتماعی هستند و این تعداد دائماً در حال افزایش است. تعداد قابل توجهی از این افراد را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند؛ بدون اینکه توجه کنند که آیا پلتفرم مذکور یک شبکه اجتماعی مختص کودکان است یا خیر؟
محتواهای نامناسب شبکه های اجتماعی و انواع کلاهبرداری هایی که در این محیط انجام می شود، نگرانی های بسیاری را برای والدین و فعالان حقوق کودکان ایجاد کرده است. اما سوال مهم این است که هر کدام از شبکه های اجتماعی چه محدودیت سنی دارند و کدام شبکه های اجتماعی مناسب کودکان و نوجوانان هستند؟ در ادامه این مقاله به این سوالات پاسخ می دهیم.
چرا باید به محدودیت سنی شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها توجه کنیم؟
کودکان در هر مرحله از زندگی، برای رشد ذهنی و جسمی، نیاز به فعالیت های گوناگونی دارند. فعالیت هایی مانند جست و خیز و بازی کردن با دوستان، وقت گذراندن با خانواده، کتاب خواندن و نقاشی کشیدن برای رشد کودک اهمیت دارند.
با پیشرفت تکنولوژی بخشی از زندگی روزمره کودکان به اینترنت وابسته شده است. در مدت 2 سال گذشته و هم زمان با پاندمی کرونا، استفاده از اینترنت در میان کودکان و نوجوانان، 17 درصد افزایش یافته است. در این زمان بخش مهمی از آموزش کودکان به اینترنت وابسته شد و همین موضوع باعث شد تا کودکان کم سن و سال ارتباط زود هنگامی با فضای مجازی برقرار کنند.
در ابتدا جذابیت های فضای مجازی باعث می شود که کودکان و نوجوانان به سرعت به آن متمایل شوند. اما رفته رفته و در صورتی که والدین کنترل مناسبی روی نحوه استفاده کودکان از فضای مجازی نداشته باشند، این جذابیت به یک تهدید و آسیب تبدیل می شود. چینش محتوای برخی از شبکه های اجتماعی مانند یوتیوب طوری طراحی شده که کاربران را مدت زمان بیش تری در این فضا نگه دارد. این موضوع به دلیل محتوای نامناسبی که در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته می شود، برای کودکان بسیار خطرناک است.
محتوای خشونت آمیز از صحنه جنگ، خود آزاری و آسیب به دیگران که در قالب های ویدئو، عکس و متن منتشر می شوند، تأثیرات نامناسبی بر روان کودکان خواهد داشت. همچنین محتوا و پیام های غیر اخلاقی که در شبکه های مجازی و پیام رسان ها رد و بدل می شود، ذهن کودک را مشوش می کند. کودکان در سنین پایین نمی توانند به درستی تفاوت بین دنیای مجازی و واقعیت را تشخیص دهند و فضای مجازی ممکن است آنها را گیج کرده و باعث شود اعتماد خود را به افراد و جهان از دست بدهند.
از طرفی وجود کلاهبرداران اینترنتی و افراد سوء استفاده گر و منحرف در این فضا، و عدم آگاهی کودکان و نوجوانان نسبت به حقه های آنها، می تواند خطر جدی برای سلامت روحی و جسمی فرزندان و خانواده ها محسوب شود.
در ادامه با بررسی محبوب ترین شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها و محدودیت سنی هر کدام، به شما کمک می کنیم تا بتوانید بهتر این فضا را برای فرزندان خود مدیریت کنید.
شبکه اجتماعی اینستاگرام
اینستاگرام یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران است. محدودیت سنی این شبکه اجتماعی 13 سال در نظر گرفته شده است. در برخی از فرهنگ ها و مناطق، این سن بر حسب تأیید متخصصان و والدین می تواند بیش تر هم باشد. با توجه به خطرات و معایب اینستاگرام برای کودکان، اکانت هایی که برای کودکان کوچک تر از 13 سال ایجاد می شود، باید زیر نظر والدین مدیریت شوند.
همچنین شما می توانید از طریق لینک ارسال گزارش به اینستاگرام، این برنامه را از وجود آیدی هایی که توسط کودکان زیر 13 سال و بدون نظارت والدین اداره می شود مطلع کنید. اینستاگرام بعد از بررسی و اطمینان از اینکه این آیدی توسط والدین یا مدیر پیج اداره نمی شود، اکانت مورد نظر را حذف می کند.
شبکه اجتماعی یوتیوب
محبوب ترین شبکه اجتماعی جهان بعد از فیسبوک، شبکه اجتماعی یوتیوب است. این پلتفرم آنلاین که یکی از زیرمجموعه های شرکت گوگل است، برای کاربران خود محدودیت 13 سال تعیین کرده است. نوجوانان در بازه سنی 13 تا 17 سال نیز باید تحت نظر والدین در این شبکه حساب کاربری داشته باشند.
این یعنی اگر فرزند شما کمتر از 13 سال سن دارد و به برخی از آموزش های یوتیوب نیاز پیدا کرده، شما باید با مشخصات خود برای او کانال درست کنید. همچنین یوتیوب شرایطی فراهم کرده است تا والدین بتوانند با استفاده از بخش تنظیمات والدین گوگل و یوتیوب، برای محتوایی که در این شبکه اجتماعی نمایش داده شده یا سرچ می شود، محدودیت تعیین کنند. استفاده از یوتیوب کودکان نیز برای، کودکانی که زیر 13 سال دارند، می تواند گزینه مناسبی باشد.
شبکه اجتماعی توییتر
شبکه اجتماعی توییتر بر مبنای متن پایه گذاری شده است. افراد بیش تر در این شبکه اجتماعی پیام های متنی ارسال می کنند. البته این شبکه قابلیت انتشار عکس و ویدئو را نیز در اختیار کاربران خود قرار می دهد.
محدودیت سنی توییتر برای کاربران 13 سال است. توییتر اکانت کاربرانی که کمتر از 13 سال داشته باشند را با ارسال پیغامی مسدود می کند. مادامی که کاربر نتواند ثابت کند که تحت کنترل والدین خود از این برنامه استفاده می کند، توییتر به او اجازه دسترسی نخواهد داد.
پیام رسان تلگرام
تلگرام به دلیل قابلیت های فراوانی که برای کاربران خود فراهم می کند، یکی از پرکاربردترین پیام رسان هایی است که در جهان و ایران مورد استفاده قرار می گیرد. محدودیت سنی برای این پیام رسان 16 سال در نظر گرفته شده است. اما پلتفرم دانلود برنامه های ios (اپ استور)، محدودیت سنی این برنامه را روی 17 سال و بزرگ تر گذاشته است. گوگل پلی نیز این برنامه را در دسته برنامه هایی که نیاز به کنترل والدین دارد قرار داده است.
تلگرام از کاربران خود هنگام ثبت نام سؤالی در مورد سن نمی پرسد. در نتیجه هر فردی با هر بازه سنی، می تواند از این پیام رسان استفاده کند. اما محتوای نامناسب برخی از کانال های این پیام رسان و سهولت در به اشتراک گذاری آنها، تهدید بزرگی برای کودکان و نوجوانان خواهد بود. این پیام رسان اقدامات و ویژه ای برای محافظت از کودکان و نوجوانان انجام نداده است؛ بنابراین والدین نباید اجازه دهند که کودکان خود تا قبل از بازه سنی 16 تا 17 سال از این پیام رسان استفاده کنند.
همچنین شما می توانید با ریپورت کردن در تلگرام، کانال ها یا اکانت هایی که محتوای غیرعرف و نامناسب را در فضای تلگرام به اشتراک می گذارند، محدود کنید.
پیام رسان واتس اپ
واتس اپ یکی از نرم افزارهای زیر مجموعه کمپانی META است. محدودیت سنی این پیام رسان محبوب برای کشورهای اتحادیه اروپا 16 سال و برای سایر کشورهای جهان 13 سال در نظر گرفته است. بنابراین اگر سن فرزند شما کمتر این مقدار است، برای ساخت و استفاده از این پیام رسان باید همراه او باشید.
شما می توانید با ارسال ایمیل، اکانت کاربرانی که کمتر از 13 سال دارند را به واتساپ گزارش کنید. ایمیل باید حاوی اطلاعاتی از قبیل تاریخ تولد کودک، کپی اطلاعات شناسایی او و اثبات حضانت یا والد بودن شما به عنوان ارسال کننده ایمیل باشد. واتس اپ این اطلاعات را بررسی کرده و در صورت تأیید آیدی کودک را مسدود می کند.
سخن آخر
امروزه شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها، تأثیر بسزایی در افزایش آگاهی مردم، آموزش افراد و سهولت در برقراری ارتباط انسان ها دارند. اما با گسترش این تکنولوژی، راه برای به اشتراک گذاری محتوای خشونت آمیز و غیراخلاقی، ورود آسیب های اجتماعی مجازی و دزدی های اینترنتی آسان تر شده است. در این میان کودکان به دلیل کمبود آگاهی، بیش تر در معرض خطر قرار دارند.
والدین باید تلاش کنند تا فضای اینترنت را برای فرزندان خود امن نگه دارند. بررسی محدودیت سنی پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی یکی از مهم ترین نکات در محافظت از فرزندان است. والدین باید تلاش کنند تا با یافتن بهترین شبکه اجتماعی کودکان، تا حد امکان فرزند خود را از آسیب های این فضا دور نگه دارند.
ممکن است فرزند شما علی رغم توصیه شما، به صورت پنهانی اقدام به استفاده از شبکه های اجتماعی که مناسب سنش نیستند نماید. برای کنترل فرزندان زیر 18 سال، والدین می توانند از نرم افزار نظارت بر فرزندان استفاده کنند. استفاده از این برنامه ها (توسط والدین و برای کنترل فرزند) قانونی بوده و در سراسر جهان والدین برای نظارت بر اعمال فرزندان زیر 18 سال شان، از پلتفرم های نظارتی والدین استفاده می کنند.
