TikTok در سال 2017 منتشر شد و از همان ابتدا مورد علاقه بسیاری از نوجوانان قرار گرفت. این برنامه بیش تر برای پر کردن اوقات فراغت استفاده می شود و بیش ترین کاربرد آن، انتشار محتوای ویدئویی طنز، احساسی و مباحث فراگیر شده (Trend) است. استفاده از این برنامه، به دلیل خطرات و مضراتی که برای نوجوانان و کودکان دارد، باعث نگرانی والدین می شود. در این مقاله از فمیلی سیف، مضرات و خطرات تیک تاک را بررسی می کنیم. همچنین راهکارهایی برای در امان ماندن از خطرات این برنامه ارائه می دهیم.
مقدمه ای بر تاثیرات شبکه اجتماعی تیک تاک
تیک تاک یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در بین نوجوانان و جوانان است که از سال ۲۰۱۷ در دسترس قرار گرفت. فضای تیک تاک چیزی شبیه اپلیکیشن های موزیکالی و دابسمش است. در این برنامه شما می توانید ویدئو های کوتاه بسازید و آن ها را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
50 درصد کاربران تیک تاک افراد زیر 34 سال می باشند. جذابیت شبکه اجتماعی تیک تاک، برای این رده سنی، بیش تر به دلیل وجود ویدئوهای کوتاه همراه با فضای شاد و طنز است؛ به گونه ای که به طور میانگین کاربران این اپلیکیشن ۵۲ دقیقه از وقت خود را روزانه در تیک تاک می گذرانند.
تیک تاک در نظر جامعه جهانی، بیش تر به عنوان یک شبکه اجتماعی منفی و مضر شناخته شده است و اکثر والدین از اینکه فرزندشان وقتش را، پای این برنامه بگذراند نگرانند. البته باید این را گفت که هر برنامه ای مزایای خاص خود را دارد و شبکه اجتماعی تیک تاک هم از این قاعده مستثنی نیست. برنامه تیک تاک به نوبه خود، ویژگی های مثبتی نیز دارد که می توان از این ویژگی ها استفاده برد.
برخی نکات مثبت تیک تاک عبارتند از:
- ساخت محتوا و به اشتراک گذاری آن در تیک تاک ساده است.
- ابزار راحتی برای دیده شدن استعدادها در زمینه موسیقی، هنر و… است.
- از طریق این برنامه، بسیاری از مشاغل و بیزینس های کوچک می توانند با ایجاد ایده های خلاقانه، خود را به جامعه بزرگتری معرفی کنند.
- ابزاری برای تولید محتوا و ایجاد ترندهای جدید است.
- وجود هشتگ ها و چالش های بومی و اهدای جوایز به برندگان چالش ها
خطرات تیک تاک برای کودکان و نوجوانان
هیچ شبکه اجتماعی یا نرم افزاری، صرفا خوب یا صرفا بد نیست. تمام شبکه های اجتماعی فعال، در کنار مزایایی که برای کاربرانشان دارند، می توانند عواقبی را نیز به همراه داشته باشند. برنامه تیک تاک هم از این قاعده مستثنی نیست. اینکه بدانیم مضرات تیک تاک چیست؟ به ما کمک می کند که از این عواقب و مضرات دوری کنیم.
محتوای نگران کننده
شبکه های اجتماعی وظیفه دارند که به هر طریقی ذهن مخاطب را درگیر کنند و مخاطب را مجاب کنند که وقتش را به اپلیکیشن بدهد. هدف از جذب مخاطب، تبلیغات گسترده ای است که در فضای شبکه اجتماعی، توسط کاربران دیده می شود. متاسفانه شبکه اجتماعی تیک تاک با تکیه بر ارائه محتوای نه چندان مفید، مخاطبین خود را که اکثر آن ها نوجوانان هستند، جذب می کند.
قوانین و مقررات برنامه تیک تاک نسبت به شبکه های اجتماعی دیگر کم رنگ تر است و در این برنامه به کاربران آزادی محتوایی بیش تری داده شده است. برخی از آهنگ ها و ویدئوهای موجود در تیک تاک، حاوی محتوای نامناسب هستند که دیدن یا شنیدن آن ها برای افراد کم سن و سال مناسب نیست.
محتوای تحریک آمیز جنسی، محتوای هنجارشکن، چالش ها و دیالوگ های ضد اخلاقی و ضد اجتماعی مانند نژادپرستی، در این برنامه زیاد به چشم می خورد و نظارت یا کنترل چندانی روی آن ها وجود ندارد.
چالش های خطرناک
برخی چالش هایی که در تیک تاک محبوب می شوند، استاندارد نبوده و باعث آسیب رسیدن به افراد می شوند. برای مثال می توان به چالش سطل یخ یا چالش Planking اشاره کرد. چالش Planking باعث شد که عده زیادی خود را در موقعیت های خطرناکی مانند بالای آسمان خراش ها و برج ها یا روی ریل قطار قرار دهند و تصویری از خود برای این چالش بگیرند.
چالش دیگری، دانش آموزان را به سرقت و خرابکاری اموال مدرسه تشویق می کرد و چندین دانش آموز طی این موضوع دستگیر شدند و مدارس زیر بار هزینه های تعمیر اموال شکسته شده، رفتند.
در ویدیوهای پربازدیدی که اخیراً در تیک تاک منتشر شده دانش آموزانی از ابتدایی گرفته تا دبیرستان را می بینیم که جای صابون های مایع را در دستشویی با ادرار پر می کنند و به تخریب توالت ها می پردازند. چالش سیلی زدن به معلم ها، دست انداختن والدین، ترساندن حیوانات و… همگی از چالش های نامناسب فضای تیک تاک می باشند.
سوء استفاده در تیک تاک
یکی از خطرات تیک تاک و تمام شبکه های اجتماعی مدرن، احتمال سوء استفاده می باشد. بسیاری از صفحات تیک تاکی حالت عمومی دارند. تبهکاران اینترنتی سال هاست که در این فضا، کاربران هدف خود را پیدا می کنند و با طرح رابطه دوستانه، به آن ها آسیب می رسانند.
درصد زیادی از کاربران تیک تاکی نوجوانان زیر 17 سال هستند. اکثر افراد در این سن، توانایی درک درست یا اشتباه بودن برخی مسائل را ندارند. این افراد خیلی ساده تر در معرض سوء استفاده قرار می گیرند. ارتباط با افراد ناشناس می تواند باعث شود که افراد سودجو، فضایی برای تهدید و اخاذی از افراد کم تجربه را داشته باشند.
متاسفانه اکثر افرادی که در فضای مجازی از جمله تیک تاک مورد آزار و سوء استفاده جنسی قرار می گیرند این موضوع را از روی ترس با خانواده در میان نمی گذارند. یکی از دلایل این ترس خود والدین هستند؛ چرا که نوجوان می داند بر خلاف میل خانواده به بودن در این فضا اصرار داشته و حال از همان محیط ضربه خورده است.
هدر دادن وقت
اهداف در زندگی، مسیر رشد و موفقیت را ترسیم می کنند. در این میان مسائلی وجود دارند که ما را، از مسیر منحرف کرده و ذهن مان را به خود مشغول می کنند. هزینه ای که انسان برای انحراف از مسیر می دهد، زمان است.
نوجوان یا کودکی را تصور کنید که در آستانه امتحاناتش است؛ درست این است که نوجوان یا کودک، انرژی و زمان خود را برای پیش بردن برنامه مطالعاتی اش صرف کند. البته این به آن معنا نیست که تنها کاری که باید انجام بدهد درس خواندن است! کودک باید ذهن خود را در آرامش نگه دارد و با فکر باز برنامه منطقی درسی اش را پیش ببرد.
اعتیاد به اینترنت و به طور خاص اعتیاد به تیک تاک، یکی از خطرات تیک تاک برای جوانان، نوجوانان و کودکان محسوب می شود. معمولا نوجوانی که وابستگی زیادی به تیک تاک دارد، بیش تر وقت خود را صرف ضبط ویدئوهای تیک تاکی، پیدا کردن ایده جدید و دیدن ویدئوهای دوستانش می کند. نتیجه این موضوع چیزی جز افت تحصیلی و فاصله گرفتن از خانواده و اجتماع نخواهد بود.
اینترنت و شبکه های گسترده مجازی، امروزه به دنیای خوش رنگ و لعابی تبدیل شده اند که افراد در آن ها ساعات زیادی از عمرشان را سپری می کنند. کاربرانی که روزانه مهم ترین ساعات روزشان را در فضای مجازی و در برنامه هایی همچون تیک تاک تلف می کنند. دلیل این اتفاق آن است که برخی از افراد سعی می کنند، با رجوع به خوشحالی آنی، روح خود را آرام کنند و مسائلی که در طولانی مدت به وقوع می پیوندد را در نظر نگیرند.
تاثیرات روانی تیک تاک
یکی از خطرات اینستاگرام و تیک تاک این است که این برنامه ها فضایی را ایجاد می کنند که در آن کودک و نوجوان به مقایسه خودش با دیگران می پردازد. در تیک تاک، افراد با انجام کارهای بامزه مورد توجه مخاطبین قرار می گیرند؛ همین موضوع باعث می شود که برای ادامه دار شدن این توجهات، به فعالیت خود بیش از پیش ادامه بدهند.
از طرفی این گروه سنی در برابر نظرات و درخواست های دنبال کنندگان در این فضا، به شدت آسیب پذیر هستند. نظراتی که آن ها را زشت، زیبا، چاق یا لاغر و… جلوه می دهند، می تواند تا سال های سال روی برداشت آن ها از خودشان اثر بگذارد.
پلتفرم هایی مثل تیک تاک عاملی برای ضربه های روحی روانی، مواجهه با دروغ ها، قضاوت ها، برچسب زدن ها و بسیاری از مشکلات عاطفی می باشند.
نکاتی برای استفاده امن از TikTok
ممکن است فرزند شما از علاقمندان به شبکه اجتماعی تیک تاک باشد. طبیعتا منع کردن فرزند از این کار، ساده ترین راه برای والدین است. اما گاهی همین منع کردن باعث می شود که کودک یا نوجوان شما، از روی کنجکاوی و به صورت پنهانی به سراغ این برنامه برود. بنابراین، اینکه بتوانید در یک فضای دوستانه، کنترل رفتار نوجوان در اینترنت را در اختیار داشته باشید، از هر جهت مثبت تر خواهد بود.
با رعایت یک سری نکات می توانید فرزندتان را درباره نحوه استفاده درست از این برنامه آگاه کنید. این نکات به شرح زیر می باشد:
- قبل از هر چیزی با فرزندتان رابطه ای دوستانه داشته باشید و اجازه ندهید اعضای خانواده تان از یکدیگر فاصله بگیرند.
- تفاوت نسل ها را درک کنید. اگر فرزندتان نسبت به شبکه های اجتماعی رفتاری اعتیادگونه ندارد، بگذارید اندکی از اوقات فراغتش را در فضای مجازی سپری کند.
- به فرزندتان استفاده درست از فضای مجازی را آموزش دهید.
- از او بخواهید تنها صفحاتی را دنبال کند که از نظر محتوایی سالم هستند. مهم است که کودک یا نوجوان بداند چه محتوایی نامناسب است و از آن فاصله بگیرد.
- از او بخواهید که صفحه کاربری اش را به حالت خصوصی درآورد و تنها دوستان نزدیک و آشنایان را به عنوان مخاطب بپذیرد.
- نظرات مخاطبین درباره محتوا را بررسی کنید و تا حد امکان نسبت به مخاطبین تیک تاکی فرزندتان شناخت پیدا کنید.
- برای استفاده از تیک تاک محدودیت زمانی داشته باشید. اپلیکیشن محدود کننده گوشی می تواند در این زمینه به شما کمک کند.
- از فرزندتان بخواهید که اولویت اصلی اش را بر روی درس هایش بگذارد و تنها یک ساعت از شبانه روز را صرف تیک تاک، اینستاگرام یا بازی های اینترنتی کند.
- ناتیفیکیشن های برنامه تیک تاک را قطع کنید تا هر زمان اعلانی دریافت شد وارد برنامه نشوید.
- اگر احساس می کنید که فرزندتان با شما صداقت ندارد و مسائل زیادی را از شما پنهان می کند، می توانید با استفاده از نرم افزار نظارت بر فرزندان، اکانت فرزندتان را بررسی کنید.
