بیماری آلزایمر یک نوع اختلال در عملکرد مغز است که به تدریج توانایی های فکری و منطقی بیمار را از بین می برد. این بیماری، در دسته بیماری های پیش رونده قرار می گیرد و به مرور زمان عوارض آن بیش تر می شود. بنابراین مراقبت از بیماران آلزایمری از حساسیت ویژه ای برخوردار است.
در ابتدای روند بیماری، فرد بیمار خاطرات جدید، میان مدت و یا حتی بلند مدت خود را به یاد نمی آورد. رفته رفته این موضوع پیشرفت کرده و فرد بیمار برخی از افراد خانواده یا آشنایان را فراموش می کند. فراموش کردن سوالی که در همان لحظه پرسیده اید، فراموشی زمان و عدم توانایی مسیریابی، مراحل پیشرفته تری از این بیماری هستند. در موارد شدیدتر فرد مبتلا به فراموشی، حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه و سرویس بهداشتی منزل خود نیز به مشکل بر می خورد.
بروز اختلال در روند تفکر، باعث آسیب به عملکرد اجتماعی و شخصی بیمار می شود. در نتیجه ممکن است این افراد درگیر افسردگی و یا پرخاشگری شوند. مراقبت از بیماران آلزایمری شرایط خاصی دارد. همچنین نوع رفتار با این افراد و برقراری ارتباط با آن ها نیاز به رعایت نکات خاصی است. در این مقاله در رابطه با مهم ترین نکات نگهداری و مراقبت از افراد مبتلا به فراموشی صحبت می کنیم.
سبک زندگی بیماران مبتلا به آلزایمر
مهم ترین عامل در بروز آلزایمر بالا رفتن سن و در مواردی عوامل ارثی است. این بیماری اغلب در افراد بالای ۶۵ سال بروز می کند. برای شناسایی و تشخیص بیماری آلزایمر، یک بررسی پزشکی از سوی متخصص مغز و اعصاب لازم است.
درست است که آلزایمر یک بیماری پیش رونده است؛ اما با رعایت برخی نکات می توان سیر پیشرفت آن را کندتر کرد؛ یا حداقل می توانیم طوری رفتار کنیم که فرد مبتلا به فراموشی، حس بدی نسبت به شرایطش نداشته باشد و دچار استرس و افسردگی نشود.
مقابله با آلزایمر و کند کردن روند پیشروی آن، با فعالیت بدنی ملایم و مستمر، تغذیه خوب و دور بودن از استرس و نگرانی امکان پذیر است. استفاده از سبد غذایی حاوی آنتی اکسیدان ها و فسفر از جمله انگور سیاه، اسفناج، سبزی جات و روغن امگا ۳ می تواند اثربخش باشد.
فرد مبتلا به آلزایمر توانایی درک عشق و محبت را دارد. در آغوش کشیدن و محبت کردن به این افراد در روحیه آن ها تاثیر زیادی دارد. در صحبت با این افراد در هر شرایطی آرامش خودتان را حفظ کنید و با آن ها آرام و شمرده صحبت کنید.
محیط زندگی افراد مبتلا به آلزایمر باید طوری باشد که تا حد امکان، از وقوع حادثه جلوگیری شود. مسیرهای پر تردد مثل آشپزخانه و سرویس بهداشتی باید کم ترین خطر را داشته باشند. در اکثر مواقع برای اطمینان از سلامت شخص بیمار و همراهی کردن او، بهتر است یکی از اعضای خانواده یا یک پرستار در کنارش باشد.
نکات مهم در مراقبت از بیمار آلزایمری
مراقبت از بیماران آلزایمری در منزل مستلزم رعایت چند نکته است:
- تا حد امکان وسایل خانه را طوری بچینید که برای بیمار آلزایمری خطرآفرین نباشد.
- داروها و مواد شیمیایی را در معرض دید بیمار قرار ندهید.
- از حفاظ و نرده در لبه پله ها استفاده کنید و درب پشت بام و زیر زمین را ببندید.
- در مراحل اولیه بیماری که هنوز فرد توانایی خواندن را از دست نداده است، می توانید از یادداشت برای راهنمایی او استفاده کنید. یادداشت هایی مثل “شیر آب را ببند” و پیغام های مشابه در هر کجای منزل می توانند مفید باشند.
- در صورت پیشرفت بیماری، در هر شرایطی باید فردی در منزل بماند تا خطری فرد مبتلا به فراموشی را تهدید نکند.
- ممکن است در روزهای خاصی امکان مراقبت از بیمار آلزایمری را نداشته باشید. در این مواقع می توانید از فردی پرستار، برای مراقبت از ایشان کمک بگیرید.
- روابط اجتماعی و تفریحات خانوادگی را حفظ کنید و بیمار مبتلا به آلزایمر را نیز در آن ها شرکت دهید.
- تا حد امکان برنامه ریزی روزانه ثابتی برای غذا خوردن یا خوابیدن داشته باشید تا یادآوری آن برای بیمار ساده تر شود.
- بیمار مبتلا به آلزایمر سوالات تکراری زیادی می پرسد. باید صبور بودن را در خودتان بهبود بدهید و هر بار با حوصله و محبت به سوالاتش پاسخ دهید. مطمئن باشید او به یاد نمی آورد که سوالش تکراری است.
- به بیمار محبت کنید و به او آرامش بدهید. همچنین برای آرامش خودتان لازم است گهگاهی به طبیعت بروید و به ذهنتان استراحت بدهید.
- اختلالات رفتاری بیمار، جنبه شخصی ندارد و جزء طبیعی روند پیشرفت بیماری است. توجه نشان دادن نسبت به بد رفتاری ها و بهانـه گیری های بی مورد بیمار، او را به بد رفتاری تشویق می کند. رفتارهای مثبت او را با نشان دادن توجه، تقویت کنید و نسبت به بدرفتاری های او بی تفاوت باشید.
- جهت ویزیت های پزشکی به موقع مراجعه کنید.
شرایط تنها گذاشتن بیمار در منزل
در مراحل اولیه شروع فراموشی، فرد بیمار توانایی خود مدیریتی دارد. اما از مراحل میانی به بعد، فرد در پیش بردن کارهای شخصی و مراقبت از خود هم ناتوان می شود. در این مواقع اگر می خواهید خودتان از او نگهداری کنید، بهتر است برای مراقبت از بیمار آلزایمری، وی را به نزدیکی محل زندگی خودتان منتقل کنید.
قطعا شما نمی توانید تمام روز را در کنار پدر یا مادر بیمارتان بگذرانید. برای مواقعی که از بیمار دور هستید استفاده از ابزارهایی مثل ردیاب سالمندان بسیار مفید خواهد بود. با این ابزار حتی می توانید از والد بیمارتان بخواهید که وسیله ای را از سوپرمارکت نزدیک محل زندگی تان تهیه کند. با این کار به او حس استقلال و مفید بودن هم می دهید.
البته دقت کنید که استفاده از ردیاب شخصی، برای آن دسته از افرادی مفید است که هنوز بیماری شان چندان پیشروی نداشته است. با پیشرفت بیماری دیگر تنها گذاشتن فرد بیمار خطرناک می شود. نشانه های اینکه چه زمانی دیگر نمی توانید فرد بیمار را تنها بگذارید به شرح زیر می باشد:
- بیمار خطرهای احتمالی را درک نکند. برای مثال متوجه آتش سوزی، باز بودن شیر آب یا جریان گاز در خانه نباشد.
- بعد از استفاده از وسیله ها از جمله وسایل برقی، آن را خاموش نکند یا درهمان وضعیت استفاده رها کند.
- بستن درب ورودی منزل را فراموش کند.
- بستن شیر آب را فراموش کند.
- قادر به استفاده از تلفن در مواقع اضطراری نباشد
- در صورت تنها ماندن، دچار ترس شود.
- توان به تنهایی غذا خوردن را نداشته باشد.
در این صورت در هر شرایطی یک نفر از اعضای خانواده، دوستان یا یک پرستار باید کنار فرد بیمار حضور داشته باشد.
برقراری ارتباط با بیماران مبتلا به آلزایمر
بیماران مبتلا به آلزایمر به دلیل از دست دادن تدریجی خرد خویش، در برقراری ارتباطات اجتماعی دچار مشکل می شوند. این افراد حتی در بیان کلمات دچار ضعف می شوند. اکثر اوقات حرفی را که می خواهند بزنند فراموش می کنند و در به یادآوری حرف شما با مشکل مواجه می شوند. دانستن این موارد به شما در برقراری ارتباط با این افراد کمک می کند.
برقراری ارتباط موثر با فرد مبتلا به آلزایمر نیازمند داشتن صبر و محبت است. بیماران مبتلا به آلزایمر متوجه آن چه پیرامونشان می گذرد، هستند. این دسته از بیماران، بار معنایی رفتار اطرافیان را متوجه می شوند. بنابراین، نوع رفتار و گفتار ما، قطعا در برقراری ارتباط مطلوب با این افراد تأثیرگذار است.
جمع بندی
در این مقاله اصول مراقبت از بیمار آلزایمری و نوع رفتار با این افراد را توضیح دادیم. در مراحل اولیه بروز بیماری می توانید بیمار را برای ساعاتی تنها بگذارید. استفاده از دوربین مداربسته و ردیاب سالمندان در این دوره کاربردی است. اما رفته رفته نیاز است که هر زمان حداقل یک نفر کنار بیمار حضور داشته باشد.
بیماری آلزایمر همه افراد خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین در کنار تجربه کردن، خوب است که به دنبال کسب اطلاعات، مطالعه در زمینه شناخت بیش تر این بیماری و حتی کمک گرفتن از انجمن آلزایمر باشید.
