پیام رسان تلگرام از سال 1393 توسط کاربران ایرانی به استفاده در آمد و از همان ابتدا محبوبیت زیادی بین کاربران به دست آورد. دلیل اصلی محبوبیت تلگرام سادگی، امنیت و امکانات بالای این برنامه است. با وجود مزایای بسیار زیاد تلگرام، در این مقاله قصد داریم که خطرات تلگرام را بررسی کنیم.
هر برنامه ای در کنار مزایا و فوایدش قطعا برای عده خاصی از کاربران، مضرات و معایبی هم دارد. داشتن علم استفاده درست از تکنولوژی، به ما کمک می کند که از برنامه ها، تنها در جهت بهبود کیفیت زندگی مان استفاده کنیم. در این مقاله قصد داریم که خطرات و مضرات تلگرام را مورد بررسی قرار دهیم. خواندن این مقاله به همه افراد، مخصوصا پدرها و مادرهایی که نگران فعالیت فرزندشان در فضای مجازی و محیط تلگرام هستند، توصیه می شود.
پیگیری اطلاعات و اخبار غلط
قابلیت ساخت کانال در تلگرام، یک قابلیت فوق العاده است. کم تر پیام رسانی را می بینیم که امکانات و سطح مدیریتی، در سطح کانال های تلگرامی ارائه داده باشد. امروزه افراد و سازمان های زیادی کانال هایی در حوزه های مختلف ساخته اند و از آن کسب درآمد می کنند. کانال های خبری (در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی و…)، کانال های آموزشی و کانال های انتشار متن، طنز و موسیقی از جمله کانال هایی هستند که کاربران در تلگرام دنبال می کنند.
بخش زیادی از اطلاعاتی که در این فضا منتشر می شود هیچ خمیر مایه ای از تخصص مالک کانال ندارد و این اطلاعات، صرفا داده های کپی شده ای هستند که مالک کانال آن ها را بازنشر می کند.
فرزندان ما در سنینی وارد فضای تلگرام می شوند که ذهن فعال و کنجکاوی دارند. روان شناسان معتقدند نوجوانان بیش از هر گروه سنی در معرض زود باوری قرار دارند. شاید یک فرد بزرگسال، بنا به تجربه بتواند اطلاعات درست را، از غلط تشخیص بدهد و هر خبری را به طور قطع نپذیرد؛ اما نوجوانان چنین نیستند، چرا که آنها به تجربه و بلوغ فکری کاملی نرسیده اند و ممکن است برخی اطلاعات فیک و جعلی را بی هیچ تفکر و تاملی باور کنند.
دسترسی به کانال های کم ارزش، باعث هدر رفتن وقت نوجوانان و حتی کودکان می شود. فرد در گوشه ای نشسته و اخبار غلطی را دنبال می کند که در مجموع بر تفکرات او تاثیر می گذارد. در این بین عده زیادی درگیر کانال های کم ارزش، در رابطه با حواشی زندگی سلبریتی های ایرانی و خارجی می شوند. در نهایت می بینیم که کودک یا نوجوان کنجکاو، به جای اینکه زمان مفیدش را صرف خواندن کتاب، ورزش کردن یا دنبال کردن کارهای مفید کند، چندین ساعت از روز را به دیدن ویدئوها و فایل های منتشر شده در تلگرام سپری کرده است.
عضویت در گروه های نامناسب
فضای تلگرام پر از گروه های بزرگ و کوچکی ست که عده ای را دور هم جمع کرده است. گروه های زیادی بین نوجوانان وجود دارند که با هدف آشنایی بیش تر در فضای مجازی، شکل گرفته اند؛ اما خیلی از اوقات این آشنایی به فضای مجازی ختم نمی شود.
آشنا شدن با افرادی که هیچ شناخت قبلی از شرایط زندگی و ویژگی های شخصیتی شان نداریم (چه دختر و چه پسر)، از مهم ترین خطرات تلگرام است که والدین باید خیلی به آن توجه کنند. قرارهای حضوری که عده ای از نوجوانان بعد از آشنایی در فضای مجازی با یکدیگر می گذارند، می تواند آینده زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. بیداری غریزه جنسی در سنین کم باعث می شود که فرد از طریق همین ارتباطات مجازی، تا حدی (هرچند ناقص) ارتباط با جنس مخالف را تجربه کند.
تلگرام و نیاز به نصب فیلترشکن
از آن جایی که تلگرام برای کاربران ایرانی فیلتر است، جهت دسترسی به محتوا نیاز به استفاده از Proxy و فیلترشکن داریم. دسترسی به فیلترشکن برای تمام اعضای جامعه (در تمام سنین) یکی از مهم ترین خطرات تلگرام برای جامعه ایرانی بوده است.
فیلترشکن ها امکان دسترسی به هر سایتی، بدون مشخص بودن ip را فراهم می کنند و این فضایی است که نوجوان و کودک با داده ها و وب سایت های مستهجن آشنا می شود.
استفاده از برنامه های غیررسمی
تلگرام یک برنامه Open source است و کدهای آن برای توسعه دهندگان نرم افزار قابل دسترس است. با توجه به اپن سورس بودن برنامه، بعد از فیلتر شدن تلگرام و حتی قبل از آن، اپلیکیشن های شبه تلگرام زیادی منتشر شدند. برنامه هایی مثل طلاگرام، موبوگرام، تلگرام طلایی، هاتگرام و… مثال هایی از برنامه شبه تلگرام می باشند.
این برنامه ها با شعار تلگرام بدون فیلتر! بین کاربران ایرانی تلگرام محبوبیت پیدا کردند. با این وجود شرکت تلگرام بارها و بارها اعلام کرده است که هیچ یک از برنامه های این چنینی را تائید نمی کند و در صورت استفاده از این برنامه ها، مسئولیتی در قبال هک شدن تلگرام افراد نمی پذیرد.
افتادن در دام تبهکاران فضای مجازی
کودکان و نوجوانان آسیب پذیرترین قشر کاربران اینترنت هستند. اغلب آنها بی تجربه، کنجکاو و احساساتی هستند. همچنین به واسطه شروع دوره نوجوانی برخی از آن ها احساس درک نشدن و تنهایی دارند. این افراد طعمه خوبی برای مجرمان و تبهکاران اینترنتی محسوب می شوند. سوء استفاده از کودکان و نوجوانان، به یکی از زمینه های مهم جرایم سایبری تبدیل شده است.
افراد تبهکار فضای مجازی، به هر طریقی پل ارتباطی با نوجوان ایجاد می کنند. اغلب با یک هویت غیرواقعی خود را فردی معرفی می کنند که هم سن و سال نوجوان است و دوست دارد با او بیش تر آشنا شود. بعد از مدتی این فرد اعتماد کودک را جلب کرده و بعد از اعتماد کردن کودک یا نوجوان، فرد تبهکار به هدف خود که می تواند سوء استفاده جنسی، اخاذی یا هر هدف دیگری باشد، می رسد.
اعتیاد به تلگرام
از خطرات مهم تلگرام و فضای مجازی می توان به اعتیاد به اینترنت اشاره کرد. میل به تنها بودن، فاصله گرفتن از جمع خانواده و عدم حضور در اجتماع از نشانه های این اتفاق است. روان شناسان معتقدند تمایل افراطی نوجوانان به فردگرایی با گذشت زمان موجب بروز افسردگی و انزوای اجتماعی در نوجوان می شود. امروزه تلگرام جای دوستان و نزدیکان را گرفته و در حقیقت جایگزین روابط دوستانه و فامیلی شده است.
بسیاری از نوجوانان به طور وسواس گونه ای گرفتار تلگرام شده اند. کاهش اشتها، خستگی شدید، تغییر در عادات خواب مانند دیر بیدار شدن یا بیدار ماندن تا پاسی از شب، پرخاشگری، وابستگی افراطی به دوستان مجازی، افت تحصیلی و… از جمله نشانه های توجه زیاد به تلگرام و اینترنت است.
نکات اصلاحی جهت استفاده از تلگرام
کودکان و نوجوانان تجربه زیسته کمی دارند و این موضوع باعث سردرگمی آن ها در مسائل جدید، از جمله ورود به فضای اینترنت می شود. رفتار افراطی برای یک نوجوان یا کودک کنجکاو، چندان غیرطبیعی نیست؛ اما آموزش درست می تواند به او، در درک درست و غلط مسائل کمک کند.
اگر شما از سال های کودکی فرزندتان بتوانید به یک فضای مصالحه و درک دو طرفه با یکدیگر برسید، خیلی از مشکلات سنین بالاتر را تجربه نخواهید کرد. آموزش استفاده درست از اینترنت، باعث می شود که کودک قبل از استفاده از برنامه ها، نسبت به مفید بودن یا نبودن آن ها فکر کند.
قطعا تلگرام با تمام مزیت هایش می تواند برای همه افراد مفید باشد، اما اینکه فرزند شما با خطرات تلگرام آشنایی داشته باشد، باعث می شود که در این فضا در هر کانالی عضو نشود، با افراد غریبه ارتباط دوستانه برقرار نکند و امکان سوء استفاده و هک شدن را به حداقل برساند.
داشتن برنامه ریزی صحیح برای اوقات فراغت و ساعات بیکاری، ورزش منظم، مطالعه مفید و همچنین داشتن دوستانی خوب از مهم ترین مسائل برای دور ماندن از خطرات تلگرام و فضای مجازی می باشد.
نکات تکمیلی برای درامان ماندن از خطرات تلگرام و سایر پیام رسان ها:
- زمان حضور در تلگرام را محدود کنید. به این منظور می توانید از برنامه های محدود کننده گوشی استفاده کنید.
- به کودک یا نوجوانتان بیاموزید که درصد اطلاعات غلط و دروغ اینترنتی زیاد است و بهتر است هر موضوعی که ذهنش را درگیر کرد و برایش جالب بود، با شما در میان بگذارد.
- روی گروه ها و کانال های تلگرامی که فرزندتان دنبال می کند نظارت داشته باشید.
- اگر فرزندتان دوست مجازی پیدا کرده است وعلاقمندی خاصی نسبت به او دارد، حتما فضایی برای شناخت وی ایجاد کنید تا مطمئن شوید که آن فرد مناسب دوستی با فرزند شماست.
- از فرزندتان بخواهید اطلاعات خصوصی اش مثل آدرس مدرسه یا منزل را در فضای مجازی به کسی نگوید و هر مشکل احتمالی را فورا با شما درمیان بگذارد.
- جهت افزایش امنیت تلگرام از فرزندتان بخواهید که اطلاعات اکانتش را در اختیار هیچ کسی قرار ندهد.
لزوم استفاده از برنامه کنترل والدین
تمام توصیه هایی که کمی قبل تر عنوان کردیم جنبه تربیتی دارند. ممکن است احساس کنید که فرزندتان صداقت زیادی با شما ندارد و مسائلی را از شما پنهان می کند. برای اطمینان از این موضوع و محافظت از کودک یا نوجوان از خطرات تلگرام و آسیب های فضای مجازی، می توانید از برنامه های نظارت بر فرزندان استفاده کنید. برنامه کنترل والدین FamilySafe، بهترین نرم افزار برای والدینی است که نگران کودکان خود هستند.
با کمک این برنامه می توانید از گوشی خودتان، تلگرام و سایر برنامه های گوشی فرزندتان را بدون اینکه خودش متوجه شود، بررسی کنید. البته این موضوع را نیز یادآور شویم که استفاده از این برنامه تنها برای والدین و جهت محافظت از فرزندانشان طراحی شده است. تیم فمیلی سیف در قبال استفاده از این برنامه برای چک کردن تلگرام فرزند بالای 18 سال، تلگرام همسر یا تلگرام کارمندان و… مسئولیت قانونی نمی پذیرد.
