تأثیر رسانه بر کودک و بر رشد روانی و اجتماعی وی بسیار عمیق است. تلويزيون مي‌تواند آثار مثبت و منفي زیادی را ايجاد كند. مطالعات زيادي به بررسي تأثیر رسانه بر کودک و جامعه پرداخته‌اند. سطح تکاملی کودک یک عامل مهم در تعیین تأثیرات مثبت یا منفی محیط است. همه برنامه‌های تلویزیونی بد نیستند، اما داده‌هایی که تأثیرات منفی دارند را زیاد ترویج می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که زمان صرف تماشای تلویزیون بین گروه‌های سنی و فرهنگ‌ها مختلف متفاوت است.
تماشای تلویزیون به طور مکرر زمان کودکان را برای فعالیت‌های حیاتی مانند بازی، خواندن، یادگیری صحبت کردن، گذراندن وقت با همسالان و خانواده، قصه گویی، شرکت در ورزش منظم و توسعه سایر مهارتهای جسمی، روانی و اجتماعی محدود می‌کند. علاوه بر مدت زمان صرف شده در مقابل تلویزیون، سایر عواملی که بر کودکان تأثیر می‌گذارند، عبارتند از سطح رشد کودک، حساسیت فردی و اینکه آیا کودکان به تنهایی یا با والدین خود تلویزیون تماشا می‌کنند یا خیر.
تأثیر رسانه بر کودک و یادگیری وی
تلویزیون می‌تواند معلم قدرتمندی باشد. تماشای برنامه‌های مفید آموزشی نمونه‌ای از این است که کودکان نوپا چگونه می‌توانند از طریق قالب آموزشی تلویزیونی درس‌های ارزشمندی بیاموزند.
برخی از برنامه‌های تلویزیونی باعث تشویق بازدید از باغ وحش، کتابخانه‌ها، کتابفروشی‌ها، موزه‌ها و سایر محیط‌های تفریحی می‌شود. فیلم‌های آموزشی مطمئناً می‌توانند به عنوان ابزارهای آموزشی قوی اجتماعی عمل کنند. برخی برنامه‌های آموزشی، مهارتهای خواندن و یادگیری کودکان را بهبود می‌بخشد.
تماشای تلویزیون زمان زیادی را از درس خواندن و تکالیف مدرسه می‌گیرد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که حتی یک ساعت تا دو ساعت تماشای روزانه تلویزیون بدون نظارت توسط کودکان تأثیری سوء بر عملکرد تحصیلی، به ویژه خواندن دارد.
خشونت در تلویزیون
میزان خشونت در تلویزیون رو به افزایش است. به طور متوسط یک کودک سالانه 12000 مورد اعمال خشونت آمیز را در تلویزیون مشاهده می‌کند. این امر شامل موارد زیادی از قتل و تجاوز است. مطالعات تأیید می‌کند که قرار گرفتن در معرض خشونت شدید تلویزیونی رفتارهای پرخاشگرانه را افزایش می‌دهد.
گروه‌های کودکان اقلیت‌ها و گروه‌های مهاجر، کودکان دارای اختلال یادگیری، کودکانی که مورد آزار والدین خود قرار می‌گیرند و کودکان در خانواده‌های دچار مشکل ممکن است بیشتر در معرض خشونت قرار گیرند.
تغذیه و نقش تلویزیون
تلویزیون کودک را از بازی و فعالیت‌های ورزشی دور می‌کند. کودکانی که تلویزیون زیادی تماشا می‌کنند از نظر جسمانی کمتر آمادگی دارند و بیشتر از غذاهای میان وعده چرب و پر انرژی استفاده می‌کنند. تماشای تلویزیون سهم بسزایی در چاقی دارد. آگهی‌های تبلیغاتی، شیوه‌های رژیم غذایی ناسالم را تبلیغ می‌کنند.
آگهی‌های تبلیغاتی برای غذای سالم تنها 4 درصد تبلیغات مواد غذایی را نشان می‌دهند. تعداد ساعت‌های تماشای تلویزیون نیز با افزایش نسبی سطح کلسترول بالاتر در کودکان مطابقت دارد.
اینترنت و تأثیر رسانه بر کودک
والدین ممکن است احساس کنند که از کامپیوتر و اینترنت فرزندان خود غافل شده‌اند. این احساس عدم کفایت یا سردرگمی نباید مانع از کشف مزایای اینترنت شود. خطرات ذاتی در این دنیای مجازی نسبتاً غیرقابل کنترل و بسیار متنوع است. والدین خردمند باید یاد بگیرند که چگونه از فرزندان خود در محیطی پر از منابع متعدد و پر خطر محافظت کنند.
مدت زمان تماشا و نشستن مقابل رایانه می‌تواند بر وضعیت بدنی کودک تأثیر بگذارد. این امر می‌تواند به چاقی، مهارتهای اجتماعی توسعه نیافته و نوعی رفتار اعتیادآور کمک کند. در مقاله علت ایجاد اعتیاد به اینترنت در کودکان چیست؟ بیشتر در این مورد بخوانید.
همچنین این احتمال وجود دارد که کودکان در معرض مواد پورنوگرافی قرار بگیرند. والدین می‌توانند از فناوری جلوگیری از دسترسی به پورنوگرافی در اینترنت استفاده کنند. اما باید توجه داشته باشند که این فناوری‌ها جایگزین نظارت یا راهنمایی آنها نمی شود.
یکی از این راه‌ها استفاده از نرم‌افزارهای کنترلی کودک است. برای مثال با FamilySafe می‌توان کلمات و کلید واژه‌ها را فیلتر نمود و از سرچ آنها جلوگیری کرد. همچنین می‌توان سایت‌های غیر مجاز را برای کودک قفل نمود.
تأثیرات تبلیغات بر رفتار کودکان
تبلیغات می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رفتار کودکان داشته باشد. اگرچه برخی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در مورد مزایای استفاده مناسب از شیر برای سلامتی اختلاف نظر دارند، اما مصرف شیر در نتیجه تبلیغات افزایش یافته است.
مرحله رشد کودک در تأثیر تبلیغات تجاری نقش دارد. کودکان خردسال مفهوم برخی چیزها را درک نمی‌کنند. آنها تمایل دارند آنچه را که به آنها گفته می‌شود باور کنند و حتی ممکن است تصور کنند که در صورت نداشتن محصولات تبلیغاتی، از آن محروم هستند.
اکثر کودکان پیش دبستانی تفاوت برنامه‌ای که برای سرگرمی طراحی شده است و تبلیغاتی که برای فروش طراحی شده است را درک نمی کنند. تعدادی از مطالعات ثابت کرده‌اند که کودکان زیر هشت سال از نظر رشد نمی‌توانند تفاوت بین برنامه‌های تبلیغاتی و برنامه‌های معمولی را درک کنند.
بازی‌های ویدئویی و کودک
برخی از بازی‌های ویدئویی ممکن است به توسعه مهارتهای حرکتی خوب کمک کنند. اما بسیاری از نگرانی‌ها در مورد اثرات منفی تلویزیون در مورد قرار گرفتن بیش از حد در بازی‌های ویدئویی نیز صدق می‌کند. باید به والدین توصیه شود که با سیستم‌های مختلف رتبه بندی بازی‌های ویدئویی آشنا شده و از این دانش برای تصمیم گیری خود استفاده کنند.
تأثیر بازی‌های ویدئویی خشونت آمیز بر کودکان سال‌هاست که از دغدغه‌های بهداشت عمومی است. مطالعات به این نتیجه رسید که بسیاری از بازی های ویدئویی که برای همه مخاطبان مناسب ارزیابی شده اند، حاوی میزان قابل توجهی خشونت هستند. بناراین سیستم‌های مختلف رتبه بندی به وجود آمده است. در مقاله هفت نکته در مورد بازی‌های ویدئویی و اعتیاد به بازی‌های آنلاین و اثرات آن بر روی کودک بیشتر در این مورد بخوانید.
