تغذیه کودک نقش مهمی در رشد و نمو او دارد. علاوه بر تاثیر مستقیم نوع تغذیه بر رشد فیزیکی، مواد غذایی که ما به کودک خود می دهیم، تاثیر بسزایی نیز در رشد مهارت های ذهنی آن ها دارد. لذا نوع تغذیه و مواد خوراکی که به کودکان خود می دهیم، در موفقیت های آینده آن ها تاثیر گذار است. بنابراین، در این امر دقت لازم را داشته باشیم و سعی کنیم بهترین و مفیدترین غذاها را برای فرزندان خود تهیه کنیم. ما در این مقاله، بر اساس منابع مختلف، یک راهنمای تغذیه ای برای کودکان 6 ماهه تا 6 ساله را برای شما فراهم آورده ایم؛ تا در این زمینه بتوانیم به شما کمک کنیم. پس در ادامه به مطالعه این مقاله بپردازید.
فهرست راهنمای تغذیه کودکان:
نوزادان 6 تا 12 ماه
همانطور که می دانید، شیر مادر بهترین تغذیه ممکن برای نوزادان زیر 6 ماه است. بنابراین متخصصان توصیه می کنند، تا قبل از 6 ماهگی از خوراندن چیزی به غیر از شیر مادر به کودکان، خودداری شود. اما پس از 6 ماهگی، به آرامی مواد غذایی دیگر باید به کودک داده شود، تا عملیات رشد و نمو او متوقف نشده و هر روز بیشتر از روز قبل انرژی بگیرد. در این دوران، تغذیه کودک ماه به ماه تغییر می کند و نباید به صورت ناگهانی، مواد غذایی مختلف را به او خوراند.
نوزاد 6 تا 7 ماهه
در این سن باید رژیم غذایی حاوی پروتئین و آهن به وعده های غذایی کودک اضافه شود. گوشت گاو یا گوسفند و مرغ به صورت پوره شده و چرخ شده که به آرامی پخته شده است، می تواند غذای مفیدی برای کودکان باشد.
استفاده از گوشت ماهی های کم جیوه، مثل ماهی سفید، قزل آلا و یا میگو، که به صورت پخته و پوره شده در بیاید، برای رشد کودکان مفید است. تخم مرغ آب پز نیز، می تواند به تغذیه کودک اضافه شود. البته به شرطی که کاملا سفت باشد و به صورت له شده در آمده باشد.
حبوباتی مثل لوبیا، عدس و نخود نیز در این دوره توصیه می شود که باید کاملا پخته شده باشند و به صورت له شده در آمده باشند. جو دو سر نیز جزو خوراکی های خوب در این دوره است که باید کاملا پخته شده باشد و به صورت له شده در اختیار کودک قرار گیرد. از میان لبنیات نیز، پنیر رنده شده یا ورقه ای نازک به همراه ماست ساده یا یونانی، پیشنهاد می شود.
بطور کلی میوه و سبزیجات خاصیت دیر هضمی دارند و به همین علت باید کمی در انتخاب آن ها در این سن، وسواس به خرج داد. میوه هایی مثل موز، گلابی و آووکادو کاملا رسیده، جزو بهترین میوه ها هستند که می توان آن ها را به کودک در این سن خوراند. از خوراندن خام میوه های سفت همچون سیب و هویج به کودک خودداری کنید. برای مصرف این نوع میوه ها، بهترین راهکار این است که آن ها را ابتدا بخارپز نموده و سپس له کرده و به کودک بدهید.
نوزاد 8 تا 9 ماهه
همچنان به مواد غذایی که در ماه قبلی به تغذیه کودک اضافه کرده اید، ادامه دهید. در این زمان به آرامی تکه های گوشت، مرغ و ماهی نرم و پخته شده را به غذای کودک اضافه کنید. همچنین می توانید میوه های غیر بخارپز شده را به صورت رنده شده و در تکه های کوچک به کودک بخورانید. میوه هایی مثل سیب، هویج، هلو و یا حتی کیوی.
جو دو سر پخته شده، به همراه کره بادام زمینی و موز له شده، میکس مقوی برای فرزند شما خواهد بود. همچنین به آرامی می توانید کمی پاستا و یا ماکارونی پخته شده و کم ادویه را، به رژیم غذایی کودک اضافه کنید.
نوزاد 10 تا 12 ماهه
اکنون کودک شما، طیف وسیعی از مواد غذایی را تجربه کرده است و می توانید غذاهای گفته شده در مراحل قبلی را به صورت گسترده تری در اختیار کودک قرار دهید.
گوشت و مرغ کاملا پخته شده، به همراه ماهی که در قطعات ریز تقسیم شده، بسیار مناسب اند. می توانید به آن ها لوبیا، عدس و یا نخود پخته شده هم اضافه کنید. اکنون می توانید سبزیجات پخته شده را نیز به وعده های غذایی فرزندتان اضافه کنید. موادی مانند کلم پخته شده، بروکلی، نخود فرنگی و غیره. در میان میوه ها نیز می توانید مرکبات را نیز، به تغذیه کودک اضافه کنید. می توانید انگور و زغال اخته یا حتی برگه زردآلو و کشمش را امتحان کنید.
انواع مختلف سوپ ها را نیز می توانید به عنوان غذا به کودکان بدهید. البته این نکته را به یاد داشته باشید که از ادویه جات تا حد امکان برای غذای کودکان استفاده نکنید و حتی نمک را به مقدار خیلی کم استفاده کنید.
کودکان 1 الی 2 سال
اکنون که یک سال از عمر فرزند شما می گذرد، می توانید مواد غذایی دیگری را به رژیم غذایی او اضافه کنید. البته چون در این سن طیف وسیعی از غذا مورد استفاده قرار می گیرد، همیشه مراقب واکنش های بدن کودک نسبت به غذاهای تازه باشید! ممکن است فرزند شما به ماده غذایی خاصی واکنش آلرژیک نشان دهد. بهتر است در صورت مشاهده هر نوع واکنش غیر عادی نسبت به مصرف غذایی خاص، فورا مصرف آن را قطع نموده و در اسرع وقت به پزشک کودکان مراجعه کنید.
شیر پاستوریزه گاو از جمله غذاهایی است که در این سن می تواند در کنار شیر مادر، مورد استفاده قرار گیرد. شما می توانید برای خوراندن شیر به فرزند خود، از فنجان نیز استفاده کنید تا طرز استفاده از آن را نیز به کودک خود آموزش دهید. همچنین استفاده از قاشق را نیز به کودک آموزش دهید تا به آرامی به سمت خودکفایی در تغذیه پیش رود.
غذا خوردن در این سن برای کودکان ممکن است زمانگیر و سخت باشد. باید به یاد داشته باشید که به هیچ عنوان در غذا دادن به کودک، نباید به زور متوسل شوید. غذا خوردن را برای او سرگرم کننده کنید و همیشه آرامش خود را حفظ کنید.
برنامه غذایی تنظیم کنید. در این سن و سال کودک نیاز به سه وعده اصلی صبحانه، ناهار و شام دارد. همچنین نیاز به دو یا سه میان وعده نیز دارد که باید به درستی تنظیم شده باشند.
مکمل های ویتامین D مخصوص کودکان را نیز می توانید از این سن به کودکان بدهید. فقط باید میزان دقیق آن را از پزشک متخصص سوال نمایید.
ریختن غذا و پاشیدن آن به اطراف در این سن برای کودک طبیعی است. پس سعی نکنید جلوی او را بگیرید. در این زمان بهتر است از بشقاب یا سینی های بزرگتر برای غذای کودک استفاده کنید و با آرامش به کودک خود یاد دهید، که غذا نباید به زمین ریخته شود.
به هیچ عنوان مواد غذایی مانند شکلات، کیک، نوشابه و آبمیوه های غیر طبیعی را به رژیم غذایی کودک اضافه نکنید. در سنین 1 تا 2 سالگی، هنوز بدن کودک آمادگی پذیرش شیرین کننده های مصنوعی را ندارد و مصرف آن ها در آینده می تواند برای آن ها خطر آفرین باشد.
کودکان 2 الی 3 سال
در این زمان کودک شما فرا گرفته است که خودش غذای خودش را بخورد. همچنین شیر مادر قطع شده است و کودک باید خلا آن را با دیگر مواد غذایی پر کند. در این زمان مهمترین چیزی که باید فرزند شما یاد بگیرد، پرهیز از ریزه خواری و وعده های غذایی گاه و بیگاه است.
برای اجتناب از این امر، باید برنامه غذایی داشته باشید و روزانه 5 وعده غذایی برای فرزند خود متشکل از سه وعده اصلی و دو میان وعده، تهیه کنید. شما باید خودتان به عنوان الگوی غذا خوردن فرزندتان باشید. مثل یک خانواده در هنگام غذا دور هم جمع شده و از مواد غذایی سالم استفاده کنید.
سبزیجات در این زمان به رشد و نمو کودک کمک فراوانی می کنند. غذاهای سبزیجاتی را سعی کنید خوشمزه و زیبا آماده کنید. سعی کنید در هنگام آشپزی، کودکان خود را نیز دخیل کنید و به این ترتیب مواد غذایی را به آن ها نشان دهید. خودتان نیز به عنوان الگو، همیشه از سبزیجات در وعده های غذایی استفاده کنید. قرار گرفتن مکرر در معرض سبزیجات، کودکان را به خوردن آن ها ترغیب می کند.
به بچه ها امر و نهی نکنید! این خود آن ها هستند که تصمیم می گیرند چقدر غذا بخورند. شما غذا را حاضر کنید و در اختیار آن ها قرار دهید. به هیچ وجه آن ها را مجبور به خوردن بیش از حد نکنید. در این بازه زمانی ممکن است بچه ها به خوردن غذاهای پر چرب، کم کالری و مضر، اصرار بیشتری داشته باشند. اما اگر الگوی غذایی خانواده درست باشد و این وعده های غذایی جای چندانی را در تغذیه خانواده نداشته باشند، آرام آرام کودک یاد می گیرد که چه غذایی برای او مفید تر است.
کودکان 3 الی 6 سال
اکنون کودکان شما به بازه سنی رسیده اند که فعالیت فیزیکی آن ها بسیار زیاد است و روزانه انرژی زیادی را مصرف می کنند. آنها ممکن است به غذاهای پرکالری و فرآوری شده علاقه زیادی نشان دهند. انواع چیپس، نوشابه، شکلات، کیک، سیب زمینی سرخ شده، سس مایونز، سس کچاپ، پفک و… می تواند برای آن ها بسیار وسوسه انگیز باشد. این خوراکی ها علاوه بر اینکه به سرعت باعث سیری می شوند، کالری زیادی نیز نداشته و به خاطر اسیدهای چربی که در خود دارند، برای رشد کودک مضر هستند.
یکی از مهمترین دغدغه های والدین در این سنین، همین قضیه علاقه بیش از حد کودک به غذاهای مضر و دوری کردن از غذاهای مفید است. کودک با خوردن چیپس، شکم خود را پر کرده و دیگر بر سر میز غذا حاضر نمی شود یا اگر حاضر شود، بسیار کمتر از حد انتظار غذا می خورد.
البته که نخوردن این اقلام برای کودکان بسیار مفیدتر از خوردن آن هاست؛ اما در پاره ای از موارد، بهتر است برای جلوگیری از ایجاد مشکلات روانی ناشی از عدم توجه به خواسته های کودک، این مواد غذایی را در اختیار او قرار دهیم. اگرچه این مواد غذایی مضر هستند، اما با رعایت یکسری نکات می توان ضرر آنها را به حداقل رساند.
کودک شما باید بداند که مصرف این ماده های غذایی، یک مقدار مشخص دارد و تنها در زمان های مشخصی از روز اجازه مصرف دارند. اگر نزدیک به وعده غذایی اصلی هستند، به هیچ وجه نباید از این مواد غذایی مصرف کنند تا جلوی اشتهای آنها برای دریافت کالری از غذا، گرفته نشود. همچنین باید بدانند که به عنوان مثال یک چیپس کامل، باید در دو وعده مصرف شود و نباید همه آن را در یک وعده مصرف کنند.
از آب و دوغ غیر گازدار بر سر میز غذاخوری استفاده کنید و مصرف انواع نوشابه و ماءالشعیر ها را به حداقل برسانید. سعی کنید همیشه بر سر سفره غذا، از انواع مواد غذایی شامل: پروتئین، سبزیجات، غلات و حبوبات استفاده کنید. سعی کنید در پخت و پز از روغن زیتون یا روغن کنجد بیشتر استفاده کنید.
هر روز یک یا دو عدد میوه تازه را در برنامه تغذیه کودک بگنجانید. استفاده از آجیل های کم نمک که سرشار از کالری هستند نیز در این سن می تواند برای کودکان بسیار مفید باشد. سعی کنید غذاهای دریایی را حداقل هفته ای یک مرتبه در برنامه غذایی خانواده قرار دهید و همچنین مصرف لبنیات و تخم مرغ را فراموش نکنید.
