آیا استفاده از روبیکا برای بچه ها و نوجوانان مناسب است؟

ثبت نام در پیام رسان روبیکا محدودیت سنی ندارد. این موضوع می تواند نگرانی جدی برای والدینی باشد که گمان می کنند پیام رسان های ایرانی مانند روبیکا برای استفاده بچه ها، کاملاً امن و بدون خطر هستند. اما چرا محدودیت سنی پیام رسان ها تا این اندازه اهمیت دارد و چطور می تواند امنیت روانی فرزند شما را به خطر بیندازد؟

محدودیت سنی استفاده از پیام رسان روبیکا

همه افراد از کودکان گرفته تا بزرگسالان فقط با در اختیار داشتن یک خط تلفن همراه، می توانند به راحتی در پیام رسان روبیکا ثبت نام کنند. تنها اطلاعاتی که هنگام ایجاد حساب کاربری باید در اختیار این برنامه بگذارید، شماره تلفن همراه شماست. اما این سهولت در ثبت نام می تواند خطرات جدی برای کودکان و نوجوانان به همراه داشته باشد.

پیام رسان روبیکا در بخش سیاست های حریم خصوصی خود بیان می کند که افراد برای استفاده از این پیام رسان باید حداقل 13 سال داشته باشند و اگر کم سن و سال تر باشند، صلاحیت استفاده از این پیام رسان را نخواهند داشت و والدین یا قیم آنها باید مسئولیت استفاده از حساب کاربری آنها را به عهده بگیرند.

روبیکا با انتشار این دستورالعمل و بدون اینکه به صورت واقعی هنگام ثبت نام برای ایجاد حساب کاربری محدودیت سنی ایجاد کند، به راحتی از خود سلب مسئولیت می کند. در نتیجه وظیفه انتخاب پیام رسان های ایمن برای کودکان و نوجوانان به عهده والدین خواهد بود. آنها باید با بررسی دقیق، تمام نکات مهم و خطرات موجود در هر یک از پیان رسان ها، فرزندان خود را از قرار گرفتن در معرض آسیب های احتمالی حفظ کنند.

مزایا و معایب استفاده از شبکه های مجازی برای کودکان و نوجوانان

قبل از اینکه درباره شرایط استفاده بچه ها از روبیکا صحبت کنیم، بهتر است بدانیم که پیام رسان ها و به طور کلی شبکه های اجتماعی چه مزایا و معایبی برای کودکان و نوجوانان دارند.

امروزه کودکان در همه سنین از گوشی های هوشمند و شبکه های مجازی استفاده می کنند. با شیوع ویروس کرونا و قرنطینه افراد در خانه، کودکان و نوجوانان زیادی مجبور شدند به جای حاضر شدن سر کلاس و نشستن پشت نیمکت های مدرسه، با نگاه کردن به صفحه موبایل و لپ تاپ آموزش ببینند. این موضوع به میزان قابل توجهی درصد استفاده کودکان از موبایل و شبکه های اجتماعی را افزایش داد و این موضوع نگرانی والدین را از تأثیرات منفی فضای مجازی بیش تر کرد.

طبق نتایج سایت pewresearch.org، حدود 95 درصد از نوجوانان به گوشی های هوشمند دسترسی دارند و تقریباً 45 درصد از آنها همیشه از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. در چنین شرایطی آگاهی از فواید و مضرات شبکه های اجتماعی به والدین کمک می کند تا بهتر بتوانند استفاده بچه ها از این فضا را مدیریت کنند.

مزایای شبکه های اجتماعی

• سوشال مدیا به آموزش کودکان کمک می کند: پلتفرم های رسانه اجتماعی به نوجوانان کمک می کنند تا پاسخ سؤالات آموزشی خود را پیدا کنند و بدون دردسر و بدون پرداخت هزینه، با مشاوران و متخصصان مختلفی در ارتباط باشند و از آنها کمک بگیرند. این موضوع باعث می شود سرعت پیشرفت آموزشی نوجوانان بیش تر شود.
• سوشال مدیا ارتباطات اجتماعی کودکان را تقویت می کند: کودکان و نوجوانان در این فضا به راحتی می توانند با هم سن و سالان خود ارتباط برقرار کنند و دایره دوستان خود را گسترش دهند. این موضوع به ویژه برای کودکان درون گرایی، که برقراری ارتباط اولیه به صورت حضوری با دیگران برایشان سخت است، کمک کننده خواهد بود.
• سوشال مدیا فضایی برای سرگرمی کودکان ایجاد می کند: محتوای سوشال مدیا می توانند موجب سرگرمی و نشاط کودکان و نوجوانان شود و برای لحظاتی فکر آنها را از مشکلات و دردسرهای روزمره جدا کرده و لبخند بر لب آنها بیاورد.

معایب شبکه های اجتماعی

• رسانه های اجتماعی اعتیادآور است: اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی برای همه افراد به ویژه برای کودکان و نوجوانان بسیار خطرناک است. رسانه های اجتماعی کمک بزرگی برای آموزش نوجوانان است، اما اگر به اعتیاد منجر شود، نتیجه عکس خواهد داد و روند آموزشی آنها را با مشکل مواجه خواهد کرد. به علاوه این موضوع در صورت طولانی شدن، آسیب های جسمی برای کودکان ایجاد می کند.
• رسانه های اجتماعی امنیت اطلاعات کودکان را به خطر می اندازد: کلاهبرداران اینترنتی همیشه در کمین هستند و کودکان و نوجوانان کم تجربه معمولاً بهترین هدف برای دزدی اطلاعات و اخاذی هستند.
• رسانه های اجتماعی حاوی محتوای خشونت آمیز هستند: بسیاری از شبکه های اجتماعی ادعا می کند که محتوای آنها نظارت شده است. اما این موضوع هیچ گاه صددرصد نخواهد بود. عکس ها، ویدئوها و متن هایی که در این فضا به اشتراک گذاشته می شوند، می توانند حاوی اطلاعات و صحنه هایی باشند که تأثیرات مخربی روی روان کودکان و نوجوانان می گذارد.
• رسانه های اجتماعی توهم یک دنیای خیالی برای کودکان ایجاد می کنند: افراد اغلب بهترین تصویر از زندگی خود را در شبکه های مجازی به اشتراک می گذارند و با فیلتر کردن بخش های منفی، زندگی خود را کاملاً بی نقص نشان می دهند. کودکان و نوجوانان با مشاهده این اطلاعات و مقایسه آن با شرایط زندگی خود، تصویر نادرستی از یک زندگی اجتماعی ایده آل دریافت می کنند و این موضوع می تواند منجر به افسردگی و حتی خودکشی در آنها شود.

در ادامه قصد داریم به بررسی دقیق نکات مهمی که باید هنگام استفاده بچه ها از روبیکا در نظر داشته باشید، بپردازیم. با ما همراه باشید.

چرا استفاده بچه ها از روبیکا باید تحت نظارت والدین باشد؟

بسیاری از والدین صرفاً به این دلیل که پیام رسان روبیکا یک پیام رسان ایرانی است، حساسیت بسیار کمتری روی استفاده فرزندان خود از این پلتفرم دارند. اما واقعیت این است که روبیکا نیز مزایا و معایب مختص به خود را دارد. این پیام رسان چند منظوره سعی دارد ویژگی های اینستاگرام و تلگرام را به صورت هم زمان در اختیار کاربران خود قرار دهد؛ روبیکا حتی در مواردی عملکرد امنیتی ضعیف تری نسبت به پیام رسان های خارجی دارد.

این پیام رسان در دستورالعمل قوانین و شرایط استفاده از خود، لیست طولانی از محتواهایی غیرمجاز و خلاف قانون منتشر کرده است. اما در انتهای همین لیست اشاره می کند که مسئولیتی در قبال انتشار چنین محتواهایی نخواهد داشت و کاربران با مسئولیت خود از خدمات این پیام رسان استفاده می کنند.

نگران تر می شویم اگر بدانیم بسیاری از محتواهای منتشر شده در بخش های ویترین و روبینو از محتواهای منتشر شده در اینستاگرام و تلگرام کپی می شود. این یعنی کودک و نوجوان شما در واقع در حال پرسه زدن در کانال های تلگرامی و پیج های اینستاگرامی است.

از طرفی نبود فیلتر سنی روی محتواهای منتشر شده و حساب های کاربری ایجاد شده، موجب می شود تا تمام محتوای این پلتفرم، در اختیار همه کاربران روبیکا از جمله کودکان و نوجوانان قرار بگیرد. همچنین مسدودسازی و گزارش تخلف محتوای نامناسب در این فضا اغلب با تأخیر بسیار زیادی پاسخ داده می شود و حذف محتوای مربوطه زمان زیادی می برد.

تمام این موارد نشان می دهد که این پیام رسان صرفاً سازندگان ایرانی دارد و محتوای منتشر شده در آن اغلب همخوانی با فرهنگ و اخلاقیات ایرانی ندارد؛ بنابراین می توان با صراحت بیان کرد که والدین باید هنگام استفاده بچه ها از روبیکا، کاملاً هوشیار باشند و با رعایت محدودیت سنی 13 سال، زمان و نحوه استفاده فرزند خود را از روبیکا مدیریت کنند.

جمع بندی

در این مقاله ابتدا تلاش کردیم تا با بررسی مزایا و معایب پیام رسان ها برای کودکان و نوجوانان، آگاهی بیش تری به والدین بدهیم تا بهتر بتوانند زمان و نحوه استفاده از شبکه های مجازی را برای کودکان خود مدیریت کنند. در ادامه با بررسی ویژگی های پیام رسان روبیکا، عنوان کردیم که نباید صرفاً به دلیل ایرانی بودن این پیام رسان تصور کنیم که هیچ خطر و تهدیدی در این فضا برای فرزندان ما وجود ندارد، بلکه به دلیل مشابهت محتوای منتشر شده در این پیام رسان با محتوای شبکه های مجازی اینستاگرام و تلگرام، باید هنگام استفاده فرزندان خود از آن کاملاً هوشیار باشیم و نقش خودمان در نظارت بر فرزندان را فراموش نکنیم.