بسیاری از پدر مادرها در زمان انتخاب مدرسه خوب و یا مهد کودکی مناسب برای فرزندشان، ممکن است درباره کلاس چرتکه بشنوند و برایشان سؤال شود که آیا یادگیری آن برای فرزندشان در این سن مناسب است؟
چرتکه یکی از ابزارهای انجام محاسبات در زمان قدیم و همچنین از رایج ترین روش های آموزش ریاضیات به کودکان است. آموزش چرتکه به کودک در سنین ابتدایی، به دلیل توانایی های بی نظیر او برای یادگیری، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. استفاده از چرتکه باعث مفرح تر شدن یادگیری ریاضیات برای کودکان شده و به تکامل مغز کودک و افزایش قدرتش برای یادگیری مهارت ها و علوم دیگر کمک می کند.
چرتکه، واژه آشنایی که شاید کاملاً هم با آن آشنا نیستیم!
چرتکه که امروزه می بینیم، طی قرن ها و به دست تمدن های مختلفی استفاده شده و تکامل یافته است. بیش تر تاریخ نویسان معتقدند که اولین چرتکه در بین النهرین باستان و هم زمان با اولین تمدن بابلی به وجود آمده است که قدمت این وسیله را به 2300 تا 2700 سال قبل از میلاد برمی گرداند. پس از آن و با عبور از قرن ها چرتکه به دست تمدن ها مصر و سپس یونان و روم می رسد. بر اساس برخی شواهد 200 سال قبل از میلاد، برای اولین بار چینی ها چرتکه چینی با 7 مهره در هر میله را به وجود می آوردند و آن را به صورت قابی با تعدادی میله و مهره متحرک ارائه کردند.
با رسیدن چرتکه به ژاپن، این وسیله به شکل امروزی خودش نزدیک و نزدیک تر شد. آن ها تعداد مهره ها را از 7 به 5 کاهش دادند و 1 مهره بالای میله ای افقی با ارزش 5 و 4 مهره پایین میله با ارزش یک قرار دادند. این چرتکه ژاپنی، سوروبان نام دارد و مبنای چرتکه های امروزی است.
سوروبان تنها در آموزش ریاضیات مدارس ابتدایی اثر نمی گذارد، بلکه طبق باور ژاپنی ها کودکان با تجسم حرکت مهره ها به طرز جالبی در محاسبات ذهنی قوی می شوند و مغز آن ها تکامل پیدا می کند. چرتکه یا همان سوروبان ژاپنی ها، ابزاری مناسب برای تجسم کردن و تقویت محاسبات ذهنی مدرن به شمار می رود. هرچه کودکان بهتر و بیش تر در کلاس چرتکه آموزش ببینند، قادر به خلق تصاویر ذهنی قوی تری می شوند و محاسبات سریع و دقیق برای آنها امکان پذیر می شود.
مزایای یادگیری چرتکه برای کودکان
بهبود مهارت تمرکز
زمانی که کودک در حال یادگیری چگونگی استفاده از چرتکه و انجام محاسبات ریاضی است، مغز او به حواس پرتی های دیگر توجه نمی کند و تمام تمرکزش را روی انجام عملیات مربوطه می گذارد. با پیشرفت کودک در کلاس چرتکه، او به سطحی که بتواند بدون استفاده فیزیکی از چرتکه و تنها با تجسم ذهنی محاسباتش را پیش ببرد، می رسد.
برای انجام این کار کودک به تمرکز بالایی نیاز دارد و تکرار آن باعث می شود این مهارت، به سایر جنبه های زندگی او نیز منتقل شده و بتواند روی هر موضوعی که می خواهد تمرکز کند.
بهبود مهارت های دیداری و شنیداری
با کمک تکنیک های آموزشی مبنی بر فلش کارت در کلاس چرتکه، کودک می تواند تنها با یک بار نگاه کردن به آن ها شروع به پردازش اعداد و انجام محاسبات کند. با ادامه این روند آموزشی مهارت های دیداری کودک تقویت می شود. به همین ترتیب مهارت های شنیداری کودک هم با تنها یک بار شنیدن هر مسئله حین آموزش تقویت می شود.
این موضوع به کودکان یاد می دهد که همیشه فعالانه به همه سؤال ها گوش دهند و مهارت های شنیداری آن ها در زمینه های دیگر نیز بهتر می شود.
تاثیر کلاس چرتکه در تقویت قدرت تجسم و تخیل
پس از بهتر شدن مهارت های کودکان در کار با چرتکه فیزیکی، آن ها برای استفاده از چرتکه مجازی تشویق می شوند. بدین صورت که آن ها باید برای حل مسائل با استفاده از چرتکه، آن را تصور کنند و عملیات مربوطه را در ذهن خود روی آن انجام دهند. هرچه کودک بیش تر از این تکنیک استفاده کند، مغز او در استفاده از قوه تخیل قدرتمندتر شده و توانایی تجسم و حل مسئله او بیش تر بهبود می یابد.
تقویت حافظه و قدرت ذهن در نگهداری اطلاعات
طی فرایند آموزش و حل مسئله کودک باید تصاویری که یک بار می بیند را به خوبی به خاطر بسپارد. دانش آموزان کلاس چرتکه با تکرار این کار و به خاطر سپردن تصاویر زیاد برای حل مسائل، ناخواسته حافظه خود را نیز تقویت می کنند. این آموزش ها باعث می شوند که کودک در آینده از حافظه تصویری بسیار خوبی برخوردار شود و از آن در علوم و مهارت های دیگر نیز استفاده کند.
تاثیر کلاس چرتکه در افزایش دقت و سرعت
اکثر امتحانات مهم علاوه بر سنجشی بر دانش فرد، رقابتی مهم برای کنترل و استفاده صحیح از زمان هستند. کودکان با یادگیری چرتکه می آموزند که چطور با استفاده بهینه از زمان بدون پایین آوردن دقت، به جواب صحیح برسند.
با تمرین و تکرار، این مهارت ها هر روز گستره تر می شود و کودکان دائماً به ورژنی سریع تر و دقیق تر از خودشان تبدیل می شوند.
بهبود عملکرد در ریاضیات
معمولاً یکی از دشوارترین دروس برای اکثر کودکان ریاضی است. اما کودکانی که قبلاً از طریق کلاس چرتکه با این درس آشنا شده اند، مثل بقیه بچه ها از ریاضی نمی ترسند. آن ها معمولاً علاقه بیش تری به این درس نشان می دهند و عملکرد بهتری در یادگیری ریاضی و حل مسائل آن دارند.
تقویت مهارت های حرکتی
هرچه کودک از سنین پایین تری آموزش چرتکه را شروع کرده باشد، مهارت های حرکتی او بیش تر تقویت می شود. کودک باید برای حرکت دادن مهره های چرتکه از دست ها و انگشتانش استفاده کند و این کار دامنه مهارت های حرکتی جزئی کودک را افزایش می دهد. همچنین چرتکه هم زمان با بهبود عملکرد مغز به تحریک اندام های حسی کمک می کند که نهایتاً باعث رشد کلی کودک می شود.
تاثیر کلاس چرتکه در افزایش اعتماد به نفس
کودکانی که کار با چرتکه را یاد گرفته اند، در ادامه مسیر آموزشی خود و در مواجه با ریاضیات و حتی دروس دیگر، به خوبی عمل می کنند. این موضوع باعث می شود معلمان و والدینشان، آنها را تشویق کنند. این بازخوردهای مثبت در ذهن کودکان نقش بسته و باعث می شود در مواجهه با چالش های مختلف زندگی، اعتماد بیش تری به خود داشته باشند. در نهایت با افزایش اعتماد به نفس، کودکان می توانند تصویر قدرتمندتری از خود در جامعه ایجاد کنند.
تاثیر کلاس چرتکه در تقویت خلاقیت
همان طور که گفته شد چرتکه باعث تقویت مهارت های تجسمی و تخیل کودک می شود. با قوی تر شدن قدرت تخیل، مغز شروع به خلق کردن می کند. ناخودآگاه کودک سعی می کند در حل مسائل به دنبال راه های جدید بگردد و روش های تازه ای به وجود بیاورد. بدین صورت کلاس چرتکه خلاقیت کودک را گسترش می دهد.
تاثیر کلاس چرتکه در کاهش اضطراب
چرتکه به تحریک فعالیت های مغز کمک می کند و همین منجر به کاهش اضطراب در کودک می شود. هر چه کودک هنگام استفاده از چرتکه لذت بیش تری را تجربه کند و با اشتیاق بیش تری به یادگیری آن بپردازد، بهتر می تواند از استرس دورمانده و آن را کاهش دهد.
پیشرفت مهارت های تحلیلی مغز
حل مسائل ریاضی به کمک چرتکه مهارت تحلیل کردن را در کودک تقویت می کند. آن ها می آموزند که با چند فرمول ساده به حل مسائل بپردازند. کودک در مواجهه با مسائل باید بتواند فرمول مناسب را انتخاب کرده و با روش های مناسب برای حل مسئله ترکیب کند. با تکرار و تمرین، مغز کودک در استفاده از مهارت های تحلیلی خود تکامل پیدا می کند و یاد می گیرد در موقعیت های واقعی هم از آن ها استفاده کند.
سخن آخر
4 تا 7 سالگی بهترین سن آموزش کودک برای شروع کلاس چرتکه است به همین دلیل با افزایش محبوبیت چرتکه و مزایای بسیار آن، امروزه در بسیاری از مدارس و مؤسسات آموزشی کودکان، کلاس چرتکه به برنامه های آموزشی اضافه شده است.
مغز کودکان مانند زمین حاصلخیزی برای کاشت انواع مهارت ها و علوم مختلف است. یادگیری چرتکه به خوبی این زمین حاصلخیز را شخم می زند تا کاملاً آماده کاشت و برداشت باشد. البته همیشه به یاد داشته باشید که همه کودکان مانند هم نیستند و مغز آن ها به روش های متفاوتی عمل می کند، با وجود همه مزایای آموزش چرتکه، در صورتی که کودک به یادگیری آن بی علاقه باشد، ممکن است فوایدی که به آنها اشاره کردیم حاصل نشود.