اینستاگرام یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی است که در سراسر دنیا بیش از یک میلیارد کاربر دارد. قطعا دنیای مجازی از هر جهت مزایا و معایبی دارد که باید سعی کنیم از آن به نفع خودمان و در جهت بهبود زندگی مان استفاده کنیم. اما در عمل می بینیم که برخی از افراد به خصوص کودکان و نوجوانان بیش تر از اینکه از مزایای اینستاگرام استفاده کنند، در دام خطرات آن می افتند.
وظیفه والدین این است که با مزایا و معایب اینستاگرام آشنا باشند و فرزندشان را از آسیب های این فضا دور نگه دارند. در ادامه، بیش تر به بررسی خطرات اینستاگرام برای کودکان و نوجوانان می پردازیم. همچنین نکات مهمی را برای رفع این مشکلات ارائه می دهیم. با ما همراه باشید.
آسیب های روان شناختی فضای مجازی برای کودکان
کودکان و نوجوانان دارای روحیه حساسی هستند و دوره ای از زندگی را سپری می کنند که افکار و باورهایشان در حال شکل گیری است. بنابراین این موضوع که درباره خودشان، والدینشان، دوستان و سایر افراد جامعه چه فکری دارند خیلی مهم است.
اینستاگرام یک شبکه اجتماعی تجملاتی محسوب می شود که در آن افراد سعی دارند بهترین نسخه از خودشان را به اشتراک بگذارند. نوجوان در این فضا، تحت تاثیر تعریف یا تخریب دیگران نسبت به خودش قرار می گیرد. با شنیدن نظرات منفی نسبت به خودش، ظاهر یا امکاناتش، احساس بدی پیدا می کند. این افراد بعد از مدتی اعتماد به نفسشان را از دست می دهند و قرار گرفتن در معرض انتقاد و قضاوت های دیگران، خطر افسردگی را در آن ها افزایش می دهد.
از طرفی افرادی که دائم مورد توجه و تائید دیگران قرار دارند، دچار نوعی حس خودشیفتگی و غرور کاذب می شوند. این افراد دائما به دنبال تائید بیش تر از طرف دیگران هستند و قابلیت پذیرش نظرات منفی را ندارند.
حجم فوق العاده زیاد اطلاعات مختلف در فضای مجازی، می تواند رشد شناختی کودک را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به بروز نشانه ها و علائمی چون استرس و خستگی مفرط شود. کودکانی که زمان زیادی را در فضای مجازی سپری می کنند، ممکن است گرفتار احساس انزوا و گوشه گیری شوند. هرچه کودک بیشتر در فضای مجازی وقت بگذراند، از آن سو برای تعامل رودررو با اعضای خانواده و دوستان زمان کمتری خواهد داشت.
یکی دیگر از خطرات اینستاگرام مقایسه کردن خود با دیگران است. اینستاگرام به بستری جهت خودنمایی های پوچ و بیهوده برای برخی افراد تبدیل شده است. برخی تنها از جنبه های مثبت زندگی خود عکس و فیلم منتشر می کنند و خود را در نظر فالورهایشان مهم و ثروتمند جلوه می دهند. در صورتی که ممکن است حقیقت زندگی شان چیز دیگری باشد. این موضوع باعث می شود که خیلی از افراد، در این شرایط ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خودشان مقایسه کرده و دچار احساس ناامیدی و خودکم بینی شوند.
نامناسب بودن داده ها برای افراد کم سن و سال
در اینستاگرام، انواع و اقسام داده ها منتشر می شود و ممکن است بسیاری از آن ها برای سنین خاصی مناسب نباشند. داده های حاوی اطلاعات جنسی که دانستن آن ها هنوز برای کودک مناسب نیست، تصاویر مستهجن، ویدئوهایی با الفاظ رکیک و نامناسب، ویدیوهای تبعیض نژادی، صحنه های جنگ، خشونت، خودزنی و…، همگی داده هایی هستند که در اینستاگرام نشر پیدا می کنند و با سرعت زیادی در Explore قرار می گیرند. با اینکه اینستاگرام داده های غیرمجاز را حذف می کند اما در صورتی که ریپورت استوری یا پست ها زیاد نباشد، آن داده در اینستاگرام باقی می ماند.
اینستاگرام در حال آماده سازی نسخه اینستاگرام مناسب کودکان است اما هنوز این ورژن به صورت رسمی ارائه نشده است. به همین علت، نقش والدین در این زمینه پر رنگ تر می شود. شما باید سعی کنید که راهکارهای کنترل نوجوانان در فضای مجازی را فرا گرفته و به کار ببرید. از فرزند خود بخواهید که در اینستاگرام تنها داده هایی که مناسب سنش هستند را پیگیری کند و از ارتباط با افرادی که نمی شناسد خودداری کند.
بسیار مهم است که نوجوانان بتوانند نگرانی های خودشان را با شما مطرح کنند. پس مثل یک دوست با او همراه باشید تا بتواند شما را در جریان چالش های زندگی اش از جمله مزاحم های اینستاگرامی قرار دهد.
آزار آنلاین از مهمترین خطرات اینستاگرام
سپری کردن دوران نوجوانی کار راحتی نیست و افراد در این سنین با چالش های زیادی روبرو هستند. در دوران نوجوانی و قبل از آن، شخصیت افراد شکل می گیرد و از این جهت خیلی مهم است که فرزندانمان در فضای مناسب و با افراد مناسب هم صحبت باشند. در شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام، فضایی محیا شده است که افراد می توانند با افراد غریبه که هیچ شناختی نسبت به آن ها ندارند، به گفتگوی خصوصی بپردازند. در این فضا، احتمال آسیب دیدن کودکان و نوجوانان و سوء استفاده از آن ها افزایش می یابد.
سایبربولینگ یا آزار آنلاین امروزه به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است که معمولاً از شبکه های اجتماعی مخصوصاً اینستاگرام سرچشمه می گیرد. با رشد بیشتر استفاده از شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام، افراد بیشتری خصوصا کودکان، قربانی خشونت و آزار آنلاین می شوند. اقدام به رفتارهای آزاردهنده، توهین آمیز، خشونت بار، تهدید، تحقیر و تمسخر با استفاده از اینترنت و موبایل، به صورت ارسال پست، پیام، عکس و… را سایبر بولینگ می نامند.
سوءاستفاده از کودکان و زورگویی اینترنتی، یکی دیگر از معضلات شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام است که موارد شکایت زیادی در پلیس فتا دارد. افرادی هستند که با اهداف پلیدی وارد فضای مجازی می شوند و برای محقق کردن این اهداف، به دنبال طعمه می گردند. کودکان و نوجوانان همیشه گزینه های مناسبی برای این افراد هستند. این افراد یا گروه ها پروفایل های تقلبی درست می کنند، خود را هم سن کودکان جا می زنند و به هر طریقی زمینه ارتباط با کودک را فراهم می کنند و به مرور زمان اعتماد کودک یا نوجوان را به خود جلب می کنند.
فرد آزار دهنده بعد از جلب اعتماد کاربر سعی می کند تا با او قرار ملاقات حضوری بگذارد و در آن قرار یا قرارهای بعدی رفتار های خشونت آمیز، سوءاستفاده جنسی و اتفاق های ناخوشایند دیگری نظیر این ها، مسائلی هستند که کودک در ملاقات با چنین اشخاصی تجربه می کند. برخی با اطلاعاتی که طی گفتگو با نوجوان در فضای مجازی بدست آورده اند او را تهدید به لو دادن می کنند و از این راه اخاذی صورت می گیرد. بدترین حالت این است که فرد آزارگر با هدف اخاذی، اطلاعات شخصی نظیر حساب های بانکی والدین و مواردی از این دست را از او درخواست می کند.
اگر اخیرا می بینید که فرزندتان تماس های تلفنی ناشناس دریافت می کند و دچار حالت های ترس و اضطراب شده، بهتر است نسبت به این موضوع توجه بیش تری نشان دهید. چرا که ممکن است دلیل این تغییر روحیه، زورگویی اینترنتی یا موضوعی مشابه باشد.
آسیب های سلامت جسمانی فضای مجازی برای کودکان
خطرات اینستاگرام محدود به مسائل روحی نیست و اعتیاد به شبکه اجتماعی باعث بروز مشکلات جسمی نیز می شود. جذابیت اینستاگرام باعث می شود که نوجوان به جای اینکه اوقات فراغت خود را به ورزش و فعالیت های جسمی بپردازد، وقت خود را در اینستاگرام تلف کند. در بلندمدت این موضوع باعث کم حوصلگی، ضعف جسمی و زود خسته شدن در فرد می شود.
کودکان و نوجوانان برای رشد کافی نیاز به تحرک و ورزش دارند و در صورتی که زمان فراغتشان به جای فعالیت و ورزش، در اینستاگرام و بازی های اینترنتی سپری شود، به رشد جسمی کافی نخواهند رسید. کم تحرکی از طرفی می تواند زمینه ساز چاقی و اضافه وزن شود. درد مچ دست، درد گردن و ستون فقرات، خستگی چشم، ضعف بینایی و سردرد از دیگر آسیب های جسمانی هستند که استفاده زیاد از فضای مجازی و اینستاگرام پدید می آورند.
کم شدن زمان استراحت و اختلال خواب یکی دیگر از آسیب های جسمانی فضای مجازی محسوب می شود. کمبود خواب یا ساعت خواب و بیداری نامنظم، خود عامل بسیاری از بیماری های دیگر می باشد. از این رو کنترل میزان استفاده از اینستاگرام بسیار مهم و ضروری است.
آسیب های اجتماعی فضای مجازی برای کودکان
مرز بزرگی بین فضای مجازی و دنیای واقعی وجود دارد که وقتی افراد زمان زیادی را در اینترنت سپری می کنند به مرور زمان توانایی تمایز قائل شدن میان این دو را از دست می دهند. برخی شوخی ها، چالش ها و تکیه کلام ها، پای خود را در خانواده ها و حتی مدارس باز کرده است و این موضوع برای معلم یا والدین خوشایند نیست.
تماشای تصاویر، ویدئوها و به طور کلی محتوای خشونت آمیز یا حاوی صحنه های جنسی، پیامدهای بد و ناخوشایندی برای کودکان خواهد داشت. افزایش رفتار های پرخاشگرانه، بی اعتنایی نسبت به درد و رنج دیگران و بلوغ زودرس از جمله این پیامد ها هستند.
سایر خطرات اینستاگرام برای کودکان و نوجوانان
گاهی اوقات اینستاگرام آنقدر ذهن افراد را درگیر می کند که فرد مشکلات شخصی اش و حتی اهدافش را فراموش می کند. دلیل این اتفاق آن است که برخی از افراد سعی می کنند با رجوع به خوشحالی آنی، روح خود را آرام کنند و مسائلی که در طولانی مدت به وقوع می پیوندد را در نظر نگیرند.
مطالعات دانشگاه پنسیلوانیا نشان می دهد که استفاده از شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام، حس تنهایی را در افراد افزایش می دهد. بهتر است که تعامل در دنیای واقعی را جایگزین تعامل در اینستاگرام کنید تا به اختلالاتی مثل حس تنهایی، اضطراب و افسردگی دچار نشوید.
همانطور که گفتیم، اینستاگرام یک فضای مجازی لوکس محسوب می شود. بسیاری از افراد حتی برای انتشار روزمرگی هایشان ساعت ها وقت گذاشته و به دنبال یک موقعیت مکانی خوب می گردند. از طرفی پیدا کردن ایده خوب و تهیه و ویرایش عکس و فیلم، همگی نیازمند زمان زیادی است. در این فضا بسیاری از افراد کم سن و سال به دلیل حس برتری جویی، هزینه مالی و زمانی زیادی پرداخت می کنند تا بتوانند محتوای جذابی منتشر کنند.
در صورتی که این هزینه ها برای فرد آورده مالی داشته باشد، شاید مشکلی وجود نداشته باشد اما گاها می بینیم که نوجوان برای تولید و انتشار محتوا از والدین خود هزینه دریافت می کند.
برای حل خطرات اینستاگرام چه راهکاری وجود دارد؟
اولین مساله برای رفع این معضلات آن است که فرزند شما خود با عواقب هر مساله ای آشنا باشد و از آن ها خودداری کند. این وظیفه شماست که با ایجاد رابطه دوستانه و صمیمی، فرزندتان را نسبت به این موضوعات مطلع کنید. از او بخواهید حساب خود را خصوصی کند و افراد غریبه را به جمع دوستان خود اضافه نکند. از او درخواست کنید که اطلاعات خصوصی اش را در اختیار کسی قرار ندهد و بدون اطلاع شما با دوستان اینستاگرامی اش قرار ملاقات نگذارد.
برای استفاده از اینترنت و اینستاگرام، بهتر است ساعت مشخصی در نظر گرفته شود. برای جلوگیری از اتلاف زمان، می توانید از نرم افزارهای محدود کننده دسترسی به برنامه ها استفاده کنید. به این ترتیب فرزند شما بیش تر از زمان درنظر گرفته شده، نمی تواند به اینستاگرام مراجعه کند. از او بخواهید تمرکز خود را روی یک مورد جایگزین مثل کتاب خواندن، ورزش کردن و… بگذارد. با این کار قطعا زمان کم تری را صرف اینستاگرام یا فضای مجازی خواهد کرد. به طور کلی اگر کودک یا نوجوان، خود را با کارهای مفید درگیر کند، ارتباطات مجازی در اینستاگرام برایش کم رنگ تر خواهد شد.
