می‌توان گفت استفاده زیاد از اینترنت چالش‌های زیادی را به همراه خود آورده است. اگر این چالش‌ها در زمان درست تشخیص داده نشوند، جامعه با مشکلات بزرگتر و بیشتری روبرو خواهد شد. اینترنت ضررهای فراوانی را با خود برای بشر به همراه دارد. با رشد اینترنت، فضای مجازی و هویت کودک بر یکدیگر اثر گذاشته‌اند.
هویت ترکیبی از بُعدهای متفاوت است. قومیت، جنسیت، طبقه اجتماعی و اقتصادی و غیره فاکتورهایی هستند که در تعیین هویت نقش دارند. هویت در جریان تعامل بین افراد برقرار میشود. هویت زمانی پدید میاید که انسان با نقش‌های درگران روبرو شده و نقش هایی را نیز خودش به عهده می‌گیرد.
عناصر اصلی در هویت کودک
هویت شخصی، ویژگی‌های بی‌همتای فرد و خصوصیاتی است که مخصوص او هستند. هویت اجتماعی، نقش‌های اجتماعی است که فرد با آنها روبرو میشود و هویت فرهنگی درک و کاربرد نمادهای فرهنگی را است. در دنیای بی‌پایان اینترنت کودک می‌تواند خود را در موقعیت‌های متنوع، نقش‌ها و سبکهای مختلف زندگی قرار دهد. این تغییر در موقعیت گاهی مثبت و گاهی منفی خواهند بود.
اینترنت این شانس را فراهم می‌کند که کودک هویت‌های مختلف را بررسی کند. امکان کنترل هویت و تغییر آن برای کودک امری بسیار مهم است. کودک با تغیر در آن می‌تواند گام در دنیایی بگذارد که برای هیچ کسی آینده‌ی آن مشخص نیست.
هویت واقعی و هویت مجازی
اگر هویت در جهان واقعی دچار نقص باشد، کودک در دنیای مجازی خود را تکمیل کرده و چیزی را از خود به نمایش می‌گذارد که تمایل دارد به آن صورت دیده شود. در صورتی که هویت کودک به طور کامل شکل گرفته باشد، نیازی به تکمیل و نمایش دروغین نخواهد داشت. اما در غیر این صورت امکان دارد هویتی را برای خود انتخاب کند، که کمترین نقطه اشتراکی با خود ندارد و فاصله بین هویت واقعی ومجازی او بیشترخواهد شد.
نقش خانواده در تکمیل این هویت بسیار پر رنگ است. در مقاله اینترنت امن برای کودکان و شش راهکار عالی در ایجاد و بررسی آن و نقش والدین و تاثیر آن در روند فعالیت کودک در فضای مجازی نیز به این نکته اشاره شده است. زیرا کودک هنوز وابسته است و بیشترین میزان زمان خود را با آنها می‌گذراند. امروزه که هجمه سنگینی که برای تخریب هویت کودک به ویژه با سوء استفاده از فضای مجازی وجود دارد، خانواده‌ها باید بیش از پیش به این نقش مهم در تکمیل هویت کودک توجه نمایند.
آسیب‌های فضای مجازی بر هویت کودک
کارشناسان بیان می‌کنند که باید این امر را پذیرفت، هرچه کودک زمان بیشتری را در فضای مجازی سپری کند احتمال افسرده شدن او نیز بیشتر است. افسردگی و بروز علائم اختلال کم توجهی ارتباط نزدیکی با استفاده بیش از حد و افراطی از اینترنت دارند.
حجم اطلاعات در فضای مجازی می‌تواند رشد شناختی کودک را تحت‌تأثیر قرار دهد و باعث بروز علائمی مانند استرس و خستگی شود. تماشای محتوای خشونت آمیز یا صحنه‌های جنسی پیامد‌های بدی برای کودکان خواهد داشت.
انتشار مطالب تحت نظارت هیچ کسی نیست و ممکن است بدون محدودیت در دید کودک قرار بگیرد. به همین دلیل کودک ممکن است به مرور زمان توانایی تمایز قائل‌شدن میان خیال و واقعیت را از دست بدهد. همین امور سبب ایجاد تغییرات زیادی در هویت اصلی کودک و آنچه که قبل از ورود به این دنیا بوده است، خواهد داشت.
راه‌کار‌های مناسب برای محافظت از هویت کودک در فضای مجازی
قبل از هر چیزی باید به کودک آموزش استفاده از فضای مجازی را داد. باید به کودک آموخت شکل صحیح و درست استفاده از فضای مجازی چگونه است. در این صورت است که دیگر مشکلات اساسی ایجاد نخواهد شد. به کودک آموزش دهید تا در زمانی که در فضای مجازی صحبت با شخصی آزرده خاطرش کرد، به خانواده اطلاع دهد. اگر تجربه ای ناخوشایند را توضیح داد او را جدی بگیرید.
برای استفاده از اینترنت قوانین خانوادگی داشته باشید. برای مثال به اشتراک‌گذاری تصاویر شخصی را ممنوع کنید. به کودک بیاموزید رمز‌های عبور را نباید در اختیار دیگران بگذارد. کامپیوتر را در یکی از قسمت‌های اشتراکی خانه بگذارید تا در زمان استفاده کودک بتوان او را کنترل کرد. والدین باید همراه با کودک در فضای مجازی وقت بگذارند تا به او رفتار مناسب را آموزش دهند.
باید به صورت واضح به کودک گفت که فعالیت‌های او تحت نظارت است. برای این کار نرم‌افزار‌های مختلفی وجود دارد. FamilySafe نرم افزاری است که برای همین امر طراحی شده است. با FamilySafe امکان نظارت بر فعالیت کودکان در فضای مجازی را خواهید داشت. با این امکان می‌توانید دسترسی‌های لازم را برای کودک محدود نمایید.
